241
امامزادگان و زيارتگاه های شهر ری

عقب نشينى يزدگرد را از نقطه اى به نقطه ديگر به تفصيل نوشته اند . به موجب اين گزارشها يزدگرد و خاندان او هيچ گاه در ميدان نبرد نبوده اند . هنگامى كه جنگ قادسيّه آغاز شد ، يزدگرد در مدائن بود ، و پيش از آنكه مسلمانان به مدائن برسند ، به حُلْوان رفت . سپس از حلوان به قم و كاشان و از آنجا به اصفهان و كرمان و مرو افتاد . در اين عقب نشينيها يزدگرد نه تنها زنان و خويشاوندان و خزانه خود را همراه داشته است ، بلكه آشپزان ، رامشگران ، يوزبانان او نيز همراه وى بوده اند . ۱ پس دختر او چه وقت و در كجا و چگونه اسير مسلمانان شده است ؟
ديگر آنكه امام على بن الحسين بنابر مشهور در سال سى وهفتم هجرى متولد شده و بنابر قول صحيح تر ولادت او در سال چهل و ششم و يا چهل و هفتم از هجرت است .
عمر ـ چنانكه مى دانيم ـ در سال بيست و سوم هجرى كشته شد . بر فرض كه بگوييم شهربانو را در آخرين روزهاى زندگانى عمر نزد او به مدينه آورده اند ، از آن سال (بيست و سوم) تا سال سى و هفتم ـ كه سال ولادت امام على بن الحسين است ـ چهارده سال گذشته ، چگونه شهربانو در اين مدت نازا مانده است؟ اين حادثه ، هر چند محال نيست ، اما بسيار بعيد مى نمايد . اين هر دو استبعاد را مجلسى دريافته و بدان اشارت كرده است . ۲
بر نخستين سند كه از شهربانو و گرفتارى او نام مى برد ، چنين اشكالها وارد است و چنانكه مى بينيم نه تنها از يك جهت ، بلكه از چند جهت در خور مناقشه است . پس ، مى توان گفت چنين حديثى پذيرفتنى نيست .
درست است كه اين حديث از محدثى بزرگوار چون كلينى روايت و در كتابى معروف چون الكافى نوشته شده ، اما مى دانيد كه حديثهاى گردآورده در كتاب شريف الكافى همه در يك درجه از درستى و صحت نيست .

1.فتوح البلدان ، ص ۳۲۲ .

2.بحارالانوار ، ج ۴۶ ، ص ۱۰ .


امامزادگان و زيارتگاه های شهر ری
240

ديرين ، نوشتن آن بى فايده نيست . وى گويد:
خداوند ، على بن الحسين را به فرزند زادگى پيغمبر از پادشاه زادگى مجوس بى نياز فرموده است ، آن هم دخترى كه بر سنت اسلامى متولد نشده است . اگر پادشاهى موجب شرف بود ، بايست عجم بر عرب و نى قحطان ۱ بر بنى عدنان فضيلت داشته باشند .
گروهى از عوام و دسته اى از حسينيان بدين نسبت فخر كرده اند كه حسينيان نبوّت و پادشاهى را در خود جمع كرده اند . اين سخنى بى اساس است . نيز فاطمه دختر حسين بن على عليه السلام مادر فرزندان حسن مثنّى فرزند امام حسن عليه السلام است و چنانكه مى گويند مادر او مادر على بن الحسين است ۲ . پس اگر ولادت از كسرا فضيلتى بود ، بنى حسن نيز از چنين فضيلت برخوردارند . نيز حسن بن على عليه السلام بر برادر خود امام و طاعت او بر حسين واجب بود . و اين فضيلتى است كه فرزندان امام حسن عليه السلام مى توانند به رُخ حسينيان بكشند . ۳
مشكل ديگرى كه در صورت پذيرفتن اين روايت با آن روبه رو خواهد شد ، اين است كه شهربانو چه سال و در كجا اسير شده؟ اگر جزء اسيران خراسان است ، خراسان را در دوره عثمان گشودند نه در خلافت عمر . پس در نتيجه ، آوردن شهربانو به مسجد مدينه و گفت وگو او با عمر نادرست خواهد بود . و اگر در عهد خلافت عمر اسير شده باشد ، اسيرى او در يكى از نبردهاى قادسيّه ، مدائن يا نهاوند بوده است كه در اين صورت ، داستان از دو جهت پذيرفتنى نيست :
نخست اينكه تاريخ نويسان هنگام شرح جنگهاى عرب و ايران ، داستان حركت و

1.قحطانيان ، عربهاى ساكن جنوب عربستان هستند كه از دير زمان معينيان ، سبا و حميريان در آنجا پادشاهى داشته اند ، در حالى كه عدنانيان (عربهاى شمالى) بيابان نشين بودند .

2.اين گفته بر اساسى نيست و چنانكه عموم نويسندگان سيره و انساب نوشته اند ، مادر فاطمه ام اسحاق دختر طلحة بن عبيداللّه است .

3.عمدة الطالب ، ص ۱۵۹ ـ ۱۶۰ .

  • نام منبع :
    امامزادگان و زيارتگاه های شهر ری
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1382
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 195280
صفحه از 336
پرینت  ارسال به