245
امامزادگان و زيارتگاه های شهر ری

استبعاد فاصله ازدواج و تولد امام عليه السلام نيز از ميان رفته است؛ اما اين روايت نيز درست به نظر نمى رسد ؛ چه نام حريث بن جابر در شمار كارگزاران على عليه السلام ديده نمى شود . يعقوبى نويسد:
على عليه السلام پس از فراغت از جنگ جمل ، جعدة بن هبيرة بن ابى وهب المخزومى را به حكومت خراسان فرستاد . ماهويه مرزبان مرو نزد او رفت ، جعده نامه اى براى او نوشت و شرطهاى او را انجام داد و به او گفت خراجى را كه بر عهده دارد بفرستد . ماهويه مالى ، برابر آنچه درگذشته عهده داشت ، نزد او فرستاد . ۱
چنانكه مى بينيم در نوشته يعقوبى نشانى از اسير گرفتن كسى نيست تا به دختر يزدگرد رسد ؛ اما طبرى و ابن اثير نوشته اند:
چون جعده نزد على عليه السلام بازگشت و او ، به جاى وى ، خليد بن قره يربوعى را فرستاد . خليد مردم نيشابور را محاصر كرد تا با او آشتى كردند . ۲
و بلاذرى نويسد:
ماهويه مرزبان مرو در خلافت على بن ابى طالب نزد او به كوفه آمد . على عليه السلام فرمانى براى او نوشت كه دهقانان و اسواران و ده سالاران جزيه را بدو بپردازند ، ليكن خراسانيان نپذيرفتند . على عليه السلام جعدة بن هبيره مخزومى را بدانجا فرستاد ، ولى جعده كارى از پيش نبرد و خراسان پيوسته شوريده بود تا على عليه السلام كشته شد .
ابو عبيده گويد نخستين عامل على در خراسان ، عبدالرحمن بن ابزى مولاى خزاعه ، سپس جعدة بن هبيرة بن وهب بود . جعده متعرض كسانى كه از طاعت سرباز زده بودند نشد و خراج كسانى را كه در آشتى بودند گرفت و يك سال يا نزديك يك سال در خراسان بود . ۳
چنانكه مى بينيم ، در اين سند نيز از اسارت دختر يزدگرد به دست جعده اشارتى

1.تاريخ يعقوبى ، ج ۲ ، ص ۱۶۰ .

2.تاريخ طبرى ، ج ۶ ، ص ۳۳۸۹ ـ ۳۳۹۰؛ كامل ، ج ۳ ، ص ۳۲۶ .

3.فتوح البلدان ، ص ۵۰۵ .


امامزادگان و زيارتگاه های شهر ری
244

قسمت اخير روايت سهل بن قاسم «امام على بن الحسين كنيزى را كه پرستار او بود مادر خود مى دانست . و چون معلوم شد مادر او نيست ، او را شوهر داد» در خور توجه و دقت است .
خيال پرداز ديگرى كه نمى خواسته است افتخار زناشويى با خاندان شهريار ايران ، تنها نصيب فرزندان على شود ، داستان را دستكارى كرده و بدين صورت درآورده است:
قريش به فرزندانى كه از كنيز مى زادند اعتنايى نداشت ، تا آنكه از اين كنيزان سه تن كه بهترين مردم زمان خود بودند بودند زاييده شد: على بن الحسين ، قاسم بن محمّد بن ابى بكر ، و سالم بن عبداللّه بن عمر و داستان آنان چنين است كه:
در خلافت عمر سه دختر يزدگرد را به اسيرى نزد او آوردند . عمر خواست آنان را بفروشد ، على عليه السلام فرمود دختران پادشاهان را نمى فروشند . سپس خود بهاى آنان را پرداخت؟ و ميان حسين بن على و محمّد بن ابى بكر و عبداللّه بن عمر قسمت كرد و آن سه تن از اين سه دختر متولد شدند . ۱
از آنچه درباره يزدگرد و حضور نداشتن خاندان او در ميدانهاى نبرد و ناممكن بودن اسيرى دختر يزدگرد در عهد عمر نوشتيم ، بى اساس بودن اين گفتار نيز روشن مى شود و بطلان آن نيازى به توضيح بيشتر ندارد؛ اما در ارشاد ، روايتى بدين مضمون مى بينيم .
على عليه السلام حريث بن جابر حنفى را به حكومت قسمتى از شرق فرستاد . حريث از آن سرزمين دو دختر يزدگرد را به اسيرى گرفت و نزد على عليه السلام روانه ساخت . على عليه السلام يكى را كه شاه زنان نام داشت به حسين داد و زين العابدين از او متولد شد . و ديگرى را به محمّد بن ابى بكر داد و قاسم از او متولد گرديد . ۲
با اين روايت ، مشكل زمان كه در روايت الكافى ديده مى شد ، برطرف شده ، او

1.ربيع الابرار ، نسخه خطى كتابخانه ملى ، ص ۱۱۲ ـ ۱۱۳ .

2.ارشاد ، ج ۲ ، ص ۱۳۸؛ اعلام الورى ، ص ۲۵۶؛ ر . ك: كشف الغمة ، ج ۲ ، ص ۹۱ ـ ۹۲؛ روضة الواعظين ، ص ۲۰۱ .

  • نام منبع :
    امامزادگان و زيارتگاه های شهر ری
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1382
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 195150
صفحه از 336
پرینت  ارسال به