247
امامزادگان و زيارتگاه های شهر ری

چه نمى خواسته اند شاهزاده اى ايرانى به دست اميرى عرب و عامل امويان اسير شودم . او را به اسارت عامل امير المؤمنين على عليه السلام درآورده اند تا از كرامت دختر كاسته نگردد .
بارى در اين سندها كسانى كه با خاندان پادشاهى ايران پيوند دارند ، بنى هاشم و تيره تيم و عدى هستند (پسران ابوبكر و عمر )؛ اما با گذشت زمان ، برخوردارى عرب از وصلت با پادشاه ايران به خاندان پيغمبر صلى الله عليه و آله ، ابو بكر و عمر منحصر نمى شود و داستان پرداز ديگر روايتى مى سازد كه ابن خلكان آن را چنين ضبط كرده است:
مادر على بن الحسين عليه السلام عمه مادر يزد بن وليد اموى ، معروف به يزيد ناقص است؛ زيرا قتيبة بن مسلم باهلى امير خراسان ، چون شهرهاى ايران را يكى پس از ديگرى گشود و فيروز بن يزدجرد را كشت ، دو دختر او را براى حجاج بن يوسف فرستاد . حجاج در اين وقت امير عراق بود ، و قتيبه از جانب او حكومت خراسان را داشت . حجاج يكى از دو دختر را براى خود نگاه داشت و ديگرى را براى وليد بن عبدالملك فرستاد . و از او ، يزيد ناقص متولد شد . اين دختر ـ كه مادر يزيد بود ـ شاه فريده نام داشت . ۱
مى بيند كه چگونه داستانى بر پايه داستانى ديگر ساخته مى شود .
همين كه روايات شهربانو و زناشويى او با حسين بن على عليه السلام شهرت يافته است ، دوست داران دو شخصيت برجسته تيم و عَدِىّ نخواسته اند تنها بنى هاشم از افتخار زناشويى با خاندان شهرياران ايران برخوردار باشند ، ناچار دخترى از يزدگرد را به پسر ابوبكر و دختر ديگرى از او را به پسر عمر بخشيده اند . چون حكومت به امويان رسيده است ، هواداران اين تيره بر خود هموار نكرده اند كه فرزندان اُميّه از اين موهبت الهى بى نصيب بمانند ، بدين جهت دختر ديگرى براى يزدگرد ساخته ، او را به خانه خليفه زاده اموى فرستاده اند!

1.وفيات الاعيان ، ج ۲ ، ص ۴۲۹؛ الكامل ، ج ۴ ، ص ۵۷۴ .


امامزادگان و زيارتگاه های شهر ری
246

نيست و نيز معلوم نمى دارد كه جعده به مرو رسيده است يا آنكه مدت مأموريت خود را در نيشابور به سر برده است .
اما طبرى در حواث سال سى و هفتم نويسد:
على بن ابى طالب عليه السلام پس از آنكه از صفين بازگشت جعدة بن هبيره مخزومى را به خراسان فرستاد؛ چون وى به ابر شهر رسيد ، مردم آن شهر كافر شده بودند و جعده را نپذيرفت . جعده نزد على عليه السلام بازگشت و او خليد بن قره يربوعى را بدانجا فرستاد خليد چندان نيشابور را در محاصره نگاه داشت تا با او آشتى نامه نوشتند . مردم مرو نيز با او از در آشتى درآمدند . وى در آنجا بر دو دختر از پادشاهزادگان دست يافت . و آنان را امان داد و نزد على فرستاد . على از آنها خواست تا مسلمان شوند و آنان را شوهر دهد . گفتند ما را به دو پسر خود به زنى ده ، على عليه السلام نپذيرفت . يكى از دهقانان ـ كه آنجا بود ـ گفت آنها را به من بده و اين مكرمتى است درباره من ، على آن دو دختر را بدان دهقان داد . دختران نزد او به سر مى بردند و براى آنان گستردنى حرير مى افكند و در آونِدزر به آنان خوراك مى داد . سپس به خراسان بازگشتند . ۱
اما حريث بن جابر حنفى ظاهرا هيچ گاه از جانب على عليه السلام به حكومت خراسان منصوب نشده است . وى در جنگ صفين در ركاب على عليه السلام بود گويند او بود كه عبيداللّه بن عمربن خطاب را كشت . ۲ پس از شهادت على عليه السلام حريث از جانب زياد حكومت همدان را عهده دار شد . معاويه به زياد نوشت: حريث را از حكومت بردار؛ چه من نمى توانم كينه اى را كه در جنگ صفين از او به دل گرفته ام بزدايم . ۳ بدين ترتيب حريث به حكومت خراسان نرفته و اگر هم نامزد چنين سمتى گرديده ، مجال رفتن بدان ايالت را نيافته است .
گويا پردازندگان اين حديث ، چون با داستان اسير شدن دختران يزدگرد به دست عبداللّه بن عامر بن كريز روبرو شده اند ، جاى او را با حريث بن جابر عوض كرده اند؛

1.طبرى ، ج ۶ ، ص ۳۳۵۰ .

2.شرح نهج البلاغه ، ج ۵ ، ص ۲۳۴ و ۲۳۶ .

3.شرح نهج البلاغه ، ص ۲۴۱ و ج ۱۶ ، ص ۱۹۷؛ قاموس الرجال ، ج ۳ ، ص ۱۰۷ .

  • نام منبع :
    امامزادگان و زيارتگاه های شهر ری
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1382
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 195048
صفحه از 336
پرینت  ارسال به