39
امامزادگان و زيارتگاه های شهر ری

كلام مرحوم فيض حاكى از آن بود كه چون سلاطين صفوى مزار موجود در شيراز را جد خود مى دانسته اند ، براى آن بقعه و بارگاه ساخته اند . فارغ از آنكه از نسل حمزه بن موسى بودن و حتى سيد بودن تبار صفوى را مخدوش بدانيم ، بايد بگوييم كه خاندان صفوى هر جا كه بقعه اى يا مزارى را به حمزة بن موسى منسوب ديده اند ، در عمران آن كوشيده اند . از براى نمونه به موردى اشاره مى شود .
وقتى سلطان حسين صفوى قصد زيارت حضرت رضا عليه السلام را داشته ، در مسير خود از تهران مى گذرد و بنابر آنچه در وقف نامه نوشته شده ، اراضى دولاب تهران را وقف امامزاده حمزه مدفون در رى مى نمايد . در وقف نامه كه به مهر سلطان حسين مختوم است و به تأييد جمعى از علماى اصفهان از جمله خاتون آبادى رسيده نوشته شده :
... سلسله عليه صفويه از اصل اصيل آن امامزاده لازم التكريم و التجليل منشعب مى شود ... . ۱
دليل ديگر كه مرحوم فيض اقامه مى كند ، قول نويسنده سراج الأنساب است . فيض مى نويسد :
و ثالثا ، تصريح مؤلف كتاب سراج الأنساب بر مدفون بودن او در شيراز . ۲
بايد در پاسخ مرحوم فيض گفته شود كه چرا مرتكب خطايى شده است كه قبلاً در ارتكاب آن بر صاحب بدايع الانوار خرده گرفته است . چنانكه قبلاً نقل شد ، نويسنده سراج الأنساب قبر على بن حمزه را در خارج شيراز مى داند نه قبر حمزة بن موسى عليه السلام . ۳
دليل ديگر فيض نظر مرحوم آية اللّه مرعشى نجفى است ، آنجا كه مى گويد :
و حضرت حجة الاسلام آقاى سيد شهاب الدين مرعشى نجفى ، نزيل قم هم كه امروزه سرور علماى انساب عصر شمرده مى شود ، همين عقيده را تأييد و بر صحت آن همه شواهد و دلايلى اقامه مى نمايد . ۴
بايد گفت كه گرچه نظريه اوليه آية اللّه مرعشى نجفى قدس سرهبر مدفون بودن جناب

1.تاريخچه اوقاف اصفهان ، ص ۲۶۶ ـ ۲۷۶ .

2.بدر فروزان ، ص ۷۲ .

3.سراج الانساب ، ص ۷۶ .

4.بدر فرورزان ، ص ۷۳ .


امامزادگان و زيارتگاه های شهر ری
38

در صدد تحقيق برآمده ، مى نويسد :
نخست ، اين تبارنامه در كتاب ابن بزاز نوشته شده ، سپس ديگر كتاب نويسان از ميرخواند در حبيب السير و مير يحيى قزوينى در لب التواريخ و اسكندر بيك در عالم آرا و شيخ گيلانى در سلسلة النسب از آن نقل كرده اند .
همو مى افزايد :
در برخى نسخه ها از جمله در نسخه كتابخانه مسجد سپهسالار جمله هايى كه پيش از شجره نسب است ، آورده نشده و شجره نيز به رويّه اى ديگر است .
و باز مى افزايد :
شيخ حسين كاتب اردبيلى (از پيروان خاندان صفوى) از كتاب ابن بزاز نسخه هايى نوشته و در همه آنها دست برده است . ۱
ميرزا ابوالفتح حسينى شريفى ـ كه از او به عنوان تحريف گر شده است ـ شايد براى توجيه عمل خود است كه در ديباچه كتاب مى گويد :
مشايخ صفويه تقيّه مى كرده و نسب خود را ابراز نمى كردند . ۲
ديگر دليلى كه شايد صحت سيادت تبار صفوى را با ترديد مواجه سازد ، كتابه اى است كه در بالاى ايوان طلا در صحن عتيق حرم مطهر حضرت معصومه عليهاالسلام در قم قرار دارد . در آن آمده است :
... السلطان بن السلطان بن السلطان ابو المظفر شاه اسمعيل بهاردرخان ... ۳
چنان كه مشاهده مى شود در اين كتابه كه تاريخ رجب سال 925 قمرى در آن به چشم مى خورد و در عصر شاه اسماعيل نوشته شده ، اشاره اى به سيادت ايشان نگرديده است ، در حالى كه در ساير اماكنى كه از زمان شاه طهماسب به بعد بنا شده و حتى در كتابه ديگرى كه در حرم مطهر حضرت معصومه عليهاالسلام با نام شاه طهماسب است ، او موسوى خوانده شده است . ۴

1.مجموعه ۷۸ مقاله و گفتار از احمد كسروى ، ص ۵۵ ـ ۸۶ .

2.فهرست كتابخانه سپهسالار ، ص ۱۷۶ .

3.كتابه هاى حرم مطهر حضرت معصومه و ... ، ص ۴۰ .

4.همان ، ص .

  • نام منبع :
    امامزادگان و زيارتگاه های شهر ری
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1382
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 178723
صفحه از 336
پرینت  ارسال به