تولّد، وفات و محل دفن على السديد

از تاريخ تولّد و وفات على بن حسن، جدّ اوّل حضرت عبدالعظيم عليه السلام ، اطّلاع دقيقى در دست نيست، امّا از آنجا كه وفات حسن بن زيد، پدر على السديد، در سال 168 ق بوده و وى در اوايل حكومت مهدى (158 تا 169 ق) از زندان خلاص شده، و با اشاره به اين مطلب كه عدّه اى از مورّخان و علماى انساب، وفات على بن حسن را در سن 26 سالگى نوشته اند، مى توان حدس زد كه وى در سال 119 متولّد و در سن 26 سالگى در زندان منصور در سال 145 به شهادت رسيده است؛ زيرا زندان هاشميّه پس از شهادت محمد بن عبداللّه نفس الزكيّه بر سر زندانيان تخريب شد و همان جا دفن گرديدند.
در همين زمينه، در لباب الأنساب ^۱ آمده است: على بن الحسن بن زيد بن الحسن بن على عليهماالسلام امّه امّ ولد يقال لها؛ امه الحميد. كان محبوسا في سجن الهاشميه، يضرب بالسياط حتّى مات و قبره بشاطى ء الفرات و هو يوم قتل ابن ستّ و عشرين سنة؛
على بن حسن بن زيد بن حسن بن على عليهماالسلام، مادرش امّ وَلَد بود كه او را امّ الحميد مى خواندند. على بن حسن در زندان هاشميه (متعلق به منصور دوانيقى)، بر اثر ضربات شلاّق وفات يافت. قبر او كنار ساحل رودخانه فرات است و هنگام شهادت، 26 سال عمر كرده بود.
سخنان ابوالفرج اصفهانى نيز مؤيّد كلام بيهقى است. وى مى نويسد: از جمله كشتگان آل ابى طالب عليه السلام ، على بن حسن بن زيد بن حسن بن علىّ بن

حسن الامير او را عبداللّه ناميد.
مؤلّف كتاب المجدى درباره تعداد فرزندان على بن حسن بن زيد مى نويسد: على السديد را دو فرزند به اسامى فاطمه و عبداللّه بوده است. ^۱
امّا امام فخر رازى مى نويسد:
و أثبت السّيد أبوالحسن البطحانى له أبنا آخر اسمه اسماعيل، و له أعقاب بالرّى، و لم يوافقه أحد؛
سيّد ابوالحسن بطحانى، فرزند ديگر را به نام اسماعيل براى على السديد ذكر كرده كه هيچ يك از علماى انساب با آن موافق نيستند. ^۲
پس بنابر عقيده علماى انساب، سه فرزند به اسامى فاطمه، عبداللّه و اسماعيل براى على السديد بوده كه در مورد اسماعيل اختلاف شده است.
قول شيخ عباس قمى نيز چنين است:
ابوالحسن على، مادر او امّ ولد و لقب او سديد است. وى در حبس منصور وفات يافت و او را دخترى به نام فاطمه بود. و نيز على را كنيزكى بود كه هيفا نام داشت و از وى حامله گشت و هنوز حمل خود را فرو نگذاشته بود كه سديد وفات كرد و چون مدّت حمل به سر رسيّد، هيفا پسرى آورد. حسن الامير او را عبداللّه نام نهاد و او را بسيار دوست مى داشت. ^۳
بنابراين جاى ترديد نيست كه على السديد را دو فرزند به نام فاطمه و عبداللّه بوده؛ چنان كه بيشتر علماى رجال و انساب نيز بر اين عقيده اند. ^۴