291
مجموعه مقالات كنگره حضرت عبدالعظيم حسني(ع) ج2

مساجد، بقاع، اماكن متبركه، رسيدگى به وضع درماندگان و برگزارى مراسم عزادارى ائمه معصومين بخصوص حضرت خامس آل عبا و غيره دانست و در مجموع درآمد مورد وقف را بايد دقيقا در راهى كه واقف مشخص كرده مصرف نمود.
سابقه پيدايش وقف به آغاز اديان آسمانى باز مى گردد و مى توان اين نكته را ذكر كرد كه انجام اين عمل خير در تمام نقاط جهان تحت عناوين و مصارف مختلف مرسوم بوده و هركس در هر دين و مسلكى انجام آن را واجب مى دانسته. چون اين مختصر، گنجايش توضيح بيشتر مورد فوق را ندارد، ذيلاً سابقه وقف در ايران را، بعد از اسلام مورد بررسى قرار مى دهيم.
پس از ظهور اسلام، وقف با تأثيرپذيرى از جهان بينى اسلامى و اعتقاد به معاد به صورتى استوار و جهت دار مطرح گرديد و روزبه روز بر شمار موقوفات گوناگون افزوده شد.
موقوفات طى قرون دستخوش فراز و نشيبهاى بسيارى شده و چه بسيار موقوفاتى كه توسط افراد فرصت طلب تصرف گرديده و مى توان گفت: شكوفايى وقف از دوران حكومت سلجوقيان بخصوص سلطان سنجر سلجوقى آغاز گرديد. از قرن ششم به بعد، شواهد فراوانى موجود است كه افراد متمكن و علاقه مند به انجام امور خير، موقوفاتى را جهت مصارف عام المنفعه مختلف يا اداره امور بقاع متبركه از قبيل بارگاه ملكوتى ثامن الائمه عليه السلام ، حضرت معصومه عليهاالسلام، شاه چراغ، حضرت عبدالعظيم عليه السلام و ساير امام زادگان مدفون در ايران، وقف نموده اند.

مقدمه

آستان مقدس حضرت عبدالعظيم الحسنى عليه السلام نيز از شمول دارابودن موقوفه مستثنا نبوده و در طول قرون داراى موقوفاتى بوده كه افراد خّير و علاقه مند، درآمد آن را اختصاص به صرف انجام امور آستان نمودند كه موارد مصرف هركدام به نوبه خود


مجموعه مقالات كنگره حضرت عبدالعظيم حسني(ع) ج2
290

غصبى بوده اند ولى آستان همانها را نيز با قيمتهاى گزاف حتى تا بيست برابر ارزش واقعى خريدارى نموده تا به دامان صاحب اصلى خود بازگرداند.
گفتنى است، براى روشن شدن اذهان، ابتداى به تعريف وقف و موقوفه پرداخته ايم تا كاملاً مشخص شود نه تنها قبورى كه در گذشته خريده شده، هيچ كس مجاز به فروش آن نبوده، قبور فعلى نيز فروخته نمى گردد ، حتى توسط متولّى آن، چون اصلاً موقوفه قابل فروش نيست و قبورى كه اكنون واگذار مى گردد، فروخته نمى شود بلكه اشخاص مبلغى را جهت تعميرات و نگهدارى آستان اهداء مى نمايند . در مقابل ، مسئولين نيز محل يك قبر را جهت استفاده وى براى مدت سى سال در اختيار او قرار مى دهند.
اميد آنكه اين توضيح پاسخگوى شبهه زائرين، ساكنين فعلى و ابهام آيندگان باشد.

تعريف و تاريخ وقف

«الوقف لايعار و لايباع و لايوهب و لايرهن و لايورث و لايتلف و لايتملك و لايتصرف و لايخرج و لاينقل؛ وقف به عاريه داده نمى شود، فروخته نمى شود، نمى توان هديه و رهن داد، به ارث گذاشته نمى شود، تلف نمى گردد، كسى مالك آن نمى شود و قابل خروج از وقفيت و انتقال نيست».
فقها وقف را چنين تعريف كرده اند: وقف عبارت است از عين ملك و مالى كه توسط مالك آن حبس گردد، به طريقى كه درآمدش، در راه خدا به مصارف خيرى كه واقف معين كرده برسد. وقف را صدقه جاريه مى گويند. در واقع موقوفه سرمايه اى است مردمى و عام المنفعه كه مى توان كاربرد آن را در اداره امور بيمارستانها، درمانگاهها، مدارس، حوزه هاى علمى،

  • نام منبع :
    مجموعه مقالات كنگره حضرت عبدالعظيم حسني(ع) ج2
    تعداد جلد :
    4
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1382
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 128844
صفحه از 394
پرینت  ارسال به