2. بست نشينى ميرزا عباس بيات ايروانى معروف به حاجى ميرزا آقاسى، صدر اعظم محمدشاه قاجار، كه پس از فوت او به دليل وحشت از سابقه صدارتِ سيزده ساله و مخالفان حكومتى و دربارى خويش و همچنين به شكست انجاميدن توطئه اش در نايب السلطنه كردن عباس ميرزا ملك آرا، برادر ناتنى و كوچك تر ناصرالدين شاه، تا آمدن ناصرالدين شاه از تبريز به تهران (كه با مخالفت مادر عباس ميرزا ملك آرا روبه رو گرديد)، از كاخ عباسيه در شميرانات به تهران فرار كرد و سپس با رفتن به حرم حضرت عبدالعظيم عليه السلام در آنجا متحصن گرديد كه سرانجام با بخشيده شدن از سوى ناصرالدين شاه و اجازه او به عتبات رفت و تا پايان عمر در آنجا ساكن گرديد (1264 قمرى). ^۱
3. سيدجمال الدين اسدآبادى، روحانى روشن فكر و آزادى خواه، هنگامى كه در سفر دوم خويش به ايران ـ عليرغم دعوت از سوى ناصرالدين شاه قاجار ـ پس از چندى با مخالفت او و صدر اعظمش، على اصغر خان امين السلطان، مواجه گرديد . با ترك منزل حاج محمدحسن امين الضرب به زاويه حضرت عبدالعظيم عليه السلام رفته و در مدت هفت ماه و چند روز به تبليغ عليه سلطنت استبدادى و نشر افكار و عقايد خود مى پرداخت كه سرانجام شبانه به دستور شاه و توسط پانصد سوار از آن مكان به كرمانشاه و سپس بغداد تبعيد گرديد. ^۲
4. ميرزا رضا كرمانى، شاگرد و مريد سيدجمال الدين اسدآبادى، كه در سال 1313 قمرى با شليك گلوله به ناصرالدين شاه قاجار او را قبل از شروع مراسم پنجاهمين سالگرد سلطنت در بقعه حضرت عبدالعظيم عليه السلام به قتل رساند، به بهانه دادخواهى و

نمونه هايى از بست نشينى در حرم عبدالعظيم عليه السلام

پيش از پرداختن به برخى از مهم ترين نمونه هاى بست نشينى، تذكر دو نكته ضرورى مى باشد:
الف) بخش اول بست نشينى كه به قصد امنيت جانى و بخشيده شدن از سوى حكومت توسط برخى افرادِ تحت تعقيب و مخالف حكومت و... صورت مى گرفت، به دليل رواج بيش از اندازه و به وجود آوردن مشكلات فراوان براى حاكميت، در اصلاحات امير كبير ممنوع و بى اعتبار گرديد.
ب) به نظر مى رسد منع اين بست نشينيها توسط امير كبير، پس از او چندان كارايى نداشت و دوباره ادامه يافت كه نمونه هاى آن را مى توان در لابلاى حوادث اجتماعى كشور مشاهده كرد، اما در هر حال از نظر سياسى چندان اهميت ندارد.
اكنون به چند نمونه از بست نشينى و تحصن در حرم حضرت عبدالعظيم حسنى عليه السلام اشاره مى كنيم.
1. پناهندگى و بست نشينى حاجى ميرزا ابوالحسن خان شيرازى معروف به ايلچى (وزير دول خارجه در زمان فتحعلى شاه قاجار) كه پس از فوت فتحعلى شاه و سقوط سلطنتِ نود روزه فرزند او، شاهزاده عليشاه ظل السلطان، و بر تخت نشستن محمدشاه به همت ميرزا ابوالقاسم قائم مقام فراهانى، به دليل حمايت و جانبدارى از جانشينى و سلطنت ظل السلطان و هراس از مجازاتهاى سخت و تند قائم مقام، به حرم حضرت عبدالعظيم عليه السلام پناه برد و تا زمان قتل قائم مقام، به دستور محمدشاه در آن حالت باقى بود (1250 ـ 1251 قمرى). ^۱