تاريخ معاصر ايران، به ويژه از شروع حاكميّت قوم قاجار تا پيروزى انقلاب اسلامى، از دو جهت، حساس ترين دوره تاريخ ايران است:
جهت اوّل: دوران قاجاريه، به علت عياشى و بى كفايتى زمامداران قاجار، سرآغاز دوره انحطاط و عقب ماندگى شديد ملت ما گرديد. اين روند با شدت بيشترى در سلسله پهلوى -كه پس از قاجار زمام امور ايران را با نقشه انگليس در دست گرفتند و به ظاهر براى جبران عقب ماندگيهاى دوره قاجار به برنامه ريزى جديد پرداختند- با روش كاملاً انحرافى و حساب شده به وسيله استكبار جهانى، به خصوص انگليس و آمريكا، ادامه يافت. انحرافات و مشكلاتى كه در دوران پهلوى در اين كشور ايجاد شد، به حدى رسيد كه پس از انقلاب اسلامى با وجود همه تلاشهاى صورت گرفته، هنوز بسيارى از معضلات به طور كامل ريشه كن نشده است.
جهت دوم: تجلى و ظهور انقلاب كبير فرانسه، پيدايش كمونيسم و حكومت هاى دموكراتيك در كشورهاى غربى، ظهور مكاتب انسانى و اجتماعى مانند اومانيسم و اگزيستانسياليسم و به خصوص پيشرفت اعجاب انگيز علم و صنعت و اكتشافات و اختراعات فراوان، چهره كشورهاى جهان را از گذشته كاملاً متمايز ساخته كه البته نتايج آن براى كشور ما جز خودباختگى زمامداران و خودفراموشى مردم و فراهم شدن زمينه فكرى براى پذيرش استعمار و مرعوب شدن، ارمغان ديگرى نداشته است.