ميرزا رضا، در اقامت دوم سيد جمال الدين اسدآبادى در تهران، از او بهره هاى فراوان مى برد و همراه سيد در جوار حضرت عبدالعظيم استقرار مى يابد. وى كه شاهد برخوردهاى تند و بى ادبانه ماموران شاه با سيد بود، بر كينه اش عليه شاه مى افزايد و درصدد چاره انديشى برمى آيد؛ تا اينكه ميرزا پس از مدتى، در سفرى به استانبول، خدمت سيد مى رسد و از او رهنمود مى طلبد. سيد مى فرمايد: «مى بايست كه قبول ظلم نكنى». از اين كلام، ميرزا معناى خاصى را مى فهمد و باز به جوار حضرت عبدالعظيم باز مى گردد و راه چاره را در آنجا جست وجو مى كند. او در بالاخانه اى بين صحن و مدرسه مستقر مى شود و در پوشش شغل جراحى ، خود را مشغول مى كند. ۱
نقشه ترور
وى روزها و شبها در اين فكر بود كه بزرگ ترين خدمت به ملت ايران چيست؟ و چگونه مى توان دست جنايت پيشه پنجاه ساله شاه را از سر ملت مظلوم كوتاه كرد؟ او به خوبى مى دانست كه موعظه فايده اى ندارد؛ زيرا خيرخواهان يا تبعيد و روانه زندان مى شوند و يا به قتل مى رسند. پس بايد اينها را از صفحه روزگار محو كرد. ميرزا رضا براى رسيدن به مقصود، به زحمت اسلحه اى را تهيه مى كند. او ابتدا به فكر ترور نايب السلطنه مى افتد؛ زيرا از او ظلمهاى فراوانى ديده بود، ليكن گويا كسى به او الهام مى كند كه چرا سرچشمه را رها كردى؟ چرا جنايت پيشه دوران را نشان نمى روى؟ آرى، بايد او را هدف گرفت؛ اما دسترسى به او ممكن است؟ شهررى كجا و دربار قاجار با آن همه محافظ كجا!
البته او مى دانست كه يكى از شگردهاى حكام قاجار، تظاهر به ديندارى است و به
