جمله كسانى كه خيلى زود متوجه اين انحراف شد، آيه الله شيخ فضل الله نورى بود. وى در تحقق مشروطيت نقش قابل توجهى داشت، اما به محض اينكه احساس خطر كرد، زودتر از همه تلاش خود را براى جلوگيرى از انحرافات آغاز نمود. اما روشنفكرانى كه خود نقش بسزائى در ايجاد انحراف داشتند و نيز عوامل ديگر، موجب گرديد كه نه تنها آيه الله شيخ فضل الله نورى در تحقق اهداف خود توفيق نيابد، بلكه مورد شماتت و دشمنى نيز قرار گيرد؛ به طورى كه وى براى رسيدن به مقصود، به حضرت عبدالعظيم هجرت كرد و به همراه عده اى از علما و طرفداران خود در جوار حضرت به بست نشستند. آنها با روشهاى متنوعى به روشنگرى مردم و تبيين اهداف خود پرداختند. ۱ اين روشها عبارت بودند از:
الف) سخنرانى
سخنرانيها بيشتر در مواقعى بود كه جمعيتى انبوه حضور داشتند. در اينجا قسمتى از يك سخنرانى آيه الله نورى را ذكر مى كنيم:
...به واسطه ظلم و تعديات عمّال سلطنت و وزراى خائن، مردم به جان آمده اند و فريادشان بلند شد؛ براى جلوگيرى از اين ظلم و ستم به علما مراجعه كردند.
آقا سيّد محمد طباطبايى و آقا سيدعلى بهبهانى و دو نفر ديگر به منزل ما آمدند و از من كمك و استمداد خواستند. من از قصدشان براى كار سؤال كردم، در پاسخ گفتند: كه عزل صدر اعظم (عين الدوله) و مسيو نوز بلژيكى و محدود كردن سلطنت مقصود ما است. ديدم حرف درست و قصد صحيحى است. از اين رو، با علما همراه شدم و به طرف قم حركت كردم. مقاومت و پايدارى كرديم تا شاه تسليم شد و عين الدوله و مسيو نوز را عزل كرد و مشروطيت را پذيرفت. بارها اين را گفته ام و باز به تمام شما مى گويم كه من در موضوع مشروطيت و محدود بودن سلطنت هيچ
