161
روح و ريحان ج4

« يوم و ليله » ـ كه ظاهراً در اعمال و آداب شب و روز است ـ از ايشان مبوّب و مدوّن شده است ، و كتابهاى ديگر هم دارد ، از روايات كه من آنها را ترجمه كرده ام و نام گذارده ام و جمعى از رجال شيعه روايت از آن جناب نموده اند مثل أحمد بن ابى عبداللّه برقى ، و احمد بن محمد ، و ابو تراب رويانى كه در باب سابق شرح داديم .

الثالثة : قول صاحب كتاب عمدة الطالب عليه الرحمه

سيد شريف احمد نسابه مجاور مدينه طيبه در كتاب « عمدة الطالب فى نسب آل أبى طالب » فرموده است : اما عبدالعظيم بن عبداللّه بن على الشديد ۱ فكنى ابوالقاسم وكان رجلاً عظيماً ، وهو المدفون فى مسجد الشجرة بالرىّ وقبره يزار .
قال البخارى : قال أبو على محمد بن همام : حدّثنى عيينة بن عبداللّه ، عن على بن على ، عن الحسن بن على العسكرى عليهماالسلام انه سئل عن عبدالعظيم بن عبداللّه الحسنى ، فقال : « لولاه لقلنا ما اعقب على بن الحسن بن زيد »۲ .
يعنى : عبدالعظيم بن عبداللّه حسنى كه مكنى به ابوالقاسم است مردى بود بزرگوار كه در مسجد شجره رى مدفون است و قبر وى را زيارت مى كنند .
بخارى گفت : ابو على محمد بن همام گفت : خبر داد فرزند عبداللّه از فرزند على كه از امام حسن عسكرى سائلى از حال عبدالعظيم سؤال كرد ، آن بزرگوار فرمود : « اگر حضرت عبدالعظيم نبود هرآينه مى گفتم عقبى از براى جدش على بن حسن بن زيد نبود » ۳ .

1.در بعضى از منابع : السديد .

2.بنگريد به : سر السلسلة العلوية : ۲۴ .

3.سر السلسلة العلوية : ۲۴ .


روح و ريحان ج4
160

وقد روى عنه من رجالات الشيعة خلق كثير كأحمد بن أبى عبداللّه البرقى ، وأحمد بن محمّد بن خالد ، و ابى ۱ تراب الرويانى .
اوّلاً : گوينده اين عبارات كه صاحب بن عبّاد است اجلّ است از اينكه بخواهيم حالات حسنه اش را شرح دهيم .
عجالةً بعضى بدانند كه : يكى از مروّجين احكام سيد المرسلين مرحوم كافى الكفاة ابوالقاسم صاحب بن عبّاد عليه الرحمه است ، و از سلسله وزراء سالفين كابراً عن كابر مانند وى نيامده ، آن مرحوم مى فرمايد : كنيه حضرت عبدالعظيم ابو الفتح است .
و در باب كنى والقاب اشاره شد كه جز ابوالقاسم ، ابو الفتح كنيه ديگر ايشان است .
و آن جناب صاحب ورع و دين و عابدى معروف به امانت و صدق لهجه ، و عالم به امور دين ، قائل به توحيد و عدل ، حديث و روايت از ايشان بسيار مروى است ۲ .
و از حضرت جواد و فرزندش حضرت امام على صاحب العسكرى روايت كرده است ، و اين دو بزرگوار رسائل و تعليقه جات از براى حضرت عبدالعظيم عليه السلام نوشته اند ، و كتاب

1.در چاپ سنگى : ابو .

2.مرحوم قاضى نوراللّه شوشترى در مجالس المؤمنين ۲/۴۴۶ ـ ۴۵۲ به شرح حال وى پرداخته ، و از تاريخ يافعى نقل مى كند كه : ابن عباد در فضايل و مكارم نادره عصر و اعجوبه دهر بود ، و از ابو منصور ثعالبى در يتيمة الدهر نقل كرده كه در حق او گفت : عبارتى مرا ميسر نيست كه آن را جهت افصاح از علوّ محل او در علم ادب و جلالت او در جود و كرم و تفرّد او به نهايت محاسن و جميع اسباب مفاخر لايق دانم ، بلكه همت گفتار من فروتر است از رسيدن به ادنى مرتبه فواضل و معالى او . . ابو سعيد رستمى نيز در حقّش مى گويد : ورث الوزارة كابراً من كابرموصولة الاسناد بالاسناد يروى عن العباد ابن عبادوزارته واسماعيل عن عباده نقش نگين صاحب بن عباد نيز بنا بر تصريح شيخ ابوالفتوح رازى چنين بوده : على اللّه توكلتوبالخمس توسّلت حالات صاحب بن عباد را به همراه حكايات و اشعار زيادى از وى مرحوم علاّمه ميرزا محمد باقر خوانسارى در روضات الجنان ۲/۱۹ ـ ۴۳ نيز نقل كرده است .

  • نام منبع :
    روح و ريحان ج4
    سایر پدیدآورندگان :
    حسيني اشكوري، سيد صادق
    تعداد جلد :
    4
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1382
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 152141
صفحه از 400
پرینت  ارسال به