المحدّث الفقيه الذى ليس له نظير ولا شبيه ، عينة اسواد التدقيق ومشكاة انوار التحقيق ، المتمسك بذيل الاحتياط والتقوى ، مع ما له اجازات فى الفتوى ، العابد الزاهد والورع المجاهد ، ناشر علوم الدين ، والدى العلاّمة ، المولى محمّد اسماعيل الملقب بفخرالدين المازندرانى اصلاً والطهرانى مولداً مدفناً ، اعلى اللّه قدره فى دار القرار وارضاه عنى برضاء ^۱ الوالد لولده البار .

تغيير قبر شريف مرحوم والد مؤلف اين اوراق است

جدّ امجد داعى ، مرحوم ملاّ عبدالعظيم بن مرحوم ملاّ محمّد باقر كجورى هجرت فرمود و به طهران آمد ، و در محله ارك سلطانى كه سابقاً مسكن اهل مازندران بود منزل گرفت و در تقوا و تدين و اطّلاع رؤوس مسائل دينيّه منفرد ، و از عمر وى صد سال علاوه گذشت .
و مرحومه جدّه ام نيز زنى عابده و صد ساله بود ، و اين دو تن بعد از وفات در عتبات عاليات در ايوان شريف حسين عليه السلام موطن گرفتند .
گويا مرحوم جدّم رغبتى نداشت فرزندانش به تحصيل علوم مشغول شوند . از اين جهت دو فرزند ديگرش به صنايع بديعه منحصر شدند ، و از علوم مرسومه بهره اى نيافتند ، اما مرحوم والد ـ طاب ثراه ـ نفرت و گريز از هر صنعت جز تحصيل علم داشت . در مدرسه واقعه در ارك مشهوره به مدرسه مهد عليا خدمت مرحوم حاجى ملا تقى دامغانى ليلاً و نهاراً همت گماشت و مقدمات نحو و صرف ، منطق و معانى بيان را به نحو اوفى آموخت .
بعد از آن با شوق وافر و تعمّق نظر كتاب « معالم الاصول » و كتاب « قوانين » و كتاب « شرايع » و كتاب « شرح لمعه دمشقيه » را در خدمت اساتيد اين فن تعليم گرفت ، در زمان اندكى به مباحثه و مدارسه كتب فقهيّه مشغول گرديد ، و در علم رجال و فهم اخبار ائمه

است . بعضى از مزار و قباب مخروبه نزديك كناركرد طهران و زيان كه قريه اى بين راه قم است بعضى احتمال داده اند شايد از اين دو نفر باشند . بسيار بعيد است در صورتى كه مخالف باشند با اطّلاع علماء شيعه راضى شوند كه آنها بپا بمانند .
پس بر اين شرح دانستى كه دو نفر در رى مردند : يكى محمد بن حسن قاضى فقيه ، و ديگرى ابوالحسن كسائى .

هشتم : على بن احمد خزار رازى است كه در رى وفات يافت

از كسانى كه از علماء شيعه در رى مدفون گرديد على بن احمد بن على خزار ^۱ رازى است . مولدش در رى است ، و بسيار متكلّمى است جليل القدر . كتب چند در كلام تصنيف كرده است و انس بسيار به فقه آل محمد صلى الله عليه و آله وسلم داشت .
و عبارت علماء رجال آن است : و كان مقيماً بالرّى و بها مات ^۲ . الفهرست ، شيخ طوسى : 165 ش 432 ، خلاصة الاقوال : 179 ش 24 ، طرائف المقال 1/245 ش 1547 . ، يعنى : در رى اقامت داشت تا وفات يافت در آن .
و ديگر از حالت وى و ايّام وفاتش از كتب موجوده اطلاعى حاصل نگرديد .

نهم : [ مولى محمد اسماعيل مازندرانى والد جامع اين اوراق ]

از علماء شيعه كه در رى مدفون است مرحوم مبرور نادرة الفضلاء و علاّمة العلماء ،