347
روح و ريحان ج4

از آنكه خواب خود نعمت و آيت ديگر است ، چنانكه حق تعالى فرموده است : « وَمِنْ آيَاتِهِ مَنَامُكُم بِاللَّيْلِ وَالنَّهَارِ وَابْتِغَاؤُكُم مِن فَضْلِهِ إِنَّ فِى ذلِكَ لآيَاتٍ لِقَوْمٍ يَسْمَعُونَ »۱ .
و قال اللّه تعالى : « اللّهُ يَتَوَفَّى الْأَنفُسَ حِينَ مَوْتِهَا وَالَّتِي لَمْ تَمُتْ فِي مَنَامِهَا فَيُمْسِكُ الَّتِي قَضَى عَلَيْهَا الْمَوْتَ وَيُرْسِلُ الْأُخْرَى إِلَى أَجَلٍ مُسَمّىً إِنَّ فِي ذلِكَ لاَيَاتٍ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ »۲ .
و مراد از مدح خواب ديدن آن است در اين مقام ، بدان كه ملاقات ائمه و اولاد احفاد ايشان در خواب از كرامات و مقامات عاليه و جلوات مخصوصه موجب ازدياد ايمان مؤمن و هدايت مُهتَدى و قوّت قلب و استقامت در دين و كثرت يقين مى شود .
پس مى توان گفت : يكى از كرامات مؤمن كه اعظم آيات حق است خواب خوب ديدن است .
و مرحوم طبرسى در كتاب « مكارم الاخلاق » ۳ روايت كرده است كه : حضرت رسول صلى الله عليه و آله وسلم كثير الرؤيا بود ۴ .
و على بن عيسى اربلى در كتاب « كشف الغمّه » ۵ نقل كرده است كه : حضرت رسالت مآب صلى الله عليه و آله وسلمدر بدو بعثت منامات عجيبه مانند شق بطن و صدر و تطهير قلب مشاهده مى فرمود براى خديجه ذكر مى كرد ، پس خديجه عرض مى نمود : انّ اللّه لا يصنع بك الاّ خيراً .
پس منامات صالحه صادقه از اهل ايمان مانند زمره پيغمبران در نزد علماء اعلام معتمد و معتنابه است ، خصوص كسى كه حضرت رسول صلى الله عليه و آله وسلمو ائمه طاهرين عليهم السلام ، بلكه مؤمنين را در خواب بيند چنان است ايشان را در بيدارى ملاقات كرده است .

1.روم : ۲۳ .

2.زمر : ۴۲ .

3.مكارم الاخلاق : ۲۹۲ .

4.نيز بنگريد به : روايت بحار الانوار ۶۱/۱۸۲ ح ۴۵ : كان رسول اللّه صلى الله عليه و آله كثير الرؤيا ، ولا يرى رؤيا إلاّ جاءت مثل فلق الصبح . نيز : مناقب ابن شهر آشوب ۱/۴۴ .

5.كشف الغمة ۲/۱۳۲ ، نيز رجوع شود به : عيون الاثر ، ابن سيد الناس ۱/۱۱۲ .


روح و ريحان ج4
346

مبشّرات كه نوم صالحين است باقى است » .
چه خود ببيند يا از براى او ببينند ، و چه بسيار از خوابهاست كه صاحب خودش را از معصيت نهى مى كند و به واسطه آن هدايت مى يابد چنانكه شيخ مفيد طاب ثراه در كتاب « اختصاص » فرموده است كه : حضرت صادق عليه السلام فرمودند : وقتى كه خداوند بنده اى را دوست دارد در خواب رؤياى مروّعِه مَكروهه به وى مى نمايد . چون بيدار مى شود از گناه منزجر مى گردد و ترك مى كند ، پس استكشاف منافع اشياء و مضار و مصالح هر يك و تنبيه و تيسير و اعذار و انذار غالباً از منامات است .

در تعريف رؤياى صادقه است

و در حديث است : « رؤياى صادقه [ جزئى ] از هفتاد جزء از نبوت است » ۱ .
و ايضاً مرويست كه حضرت ختمى مآب صلى الله عليه و آله وسلم فرمودند : « خياركم اولوا النهى » ، يعنى : « بهترين شماها صاحبان عقلند » .
اصحاب عرض كردند : آنها كيانند ؟
فرمودند : « اولوالنهى اولوا الارحلام الصّادقة »۲ .
و مراد داعى در بيان اين مقدّمات اشاره اى به فوائد خواب ديدن است نه خواب كردن ؛

1.من لا يحضره الفقيه ۲/۵۸۴ ـ ۵۸۵ ذيل حديث ۳۱۹۱ بدين عبارت : « انّ الرؤيا الصادقة جزء من سبعين جزءاً من النبوة » . بنگريد به : عيون اخبار الرضا عليه السلام ۱/۲۸۸ ح ۱۱ ، روضة الواعظين : ۲۳۴ .

2.ادامه حديث چنين است : « . . والاخلاق الطاهرة ، المطعمون الطعام المفشون السلام ، المجتهدون بالليل والناس نيام » . بنگريد به : مستدرك الوسائل ۶/۳۳۴ ح ۶۹۴۰ به نقل از كتاب الغايات : ۸۹ ، قريب به آن در تفسير صافى ۳/۳۱۰ به نقل از كافى روايت شده و در آن عبارت « هم اولوا الاخلاق الحسنة والاحلام الرزينة وصلة الارحام . . » دارد . نيز بنگريد به : مجمع البحرين ۴/۳۸۴ ماده ( نهى ) .

  • نام منبع :
    روح و ريحان ج4
    سایر پدیدآورندگان :
    حسيني اشكوري، سيد صادق
    تعداد جلد :
    4
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1382
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 152096
صفحه از 400
پرینت  ارسال به