17 / 17 . رسالة فى فضل عبدالعظيم عليه السلام (عربى)

از : ابوالقاسم صاحب اسماعيل بن عباد ديلمى (م 385ق)

صاحب بن عباد ـ وزير دانشمند آل بويه ـ رساله اى كوتاه پيرامون نسب ، زندگانى ، فضل زيارت ، وصف علم و برخى از روايات حضرت عبدالعظيم عليه السلام نوشته است .
اين رساله در عين اختصار ، بسيار مهم و پرفايده و شامل برخى مطالب است كه منحصراً در آن نقل شده است . از طرف ديگر قديمى ترين نوشته اى است كه به صورت مستقل در باب آن حضرت تدوين شده و امروزه در اختيار ما قرار دارد .
اين رساله به جهت اختصارش در منابع متعددى در ضمن ديگر كتابها به چاپ رسيده است كه برخى از آنها عبارتند از :
1ـ نفائس المخطوطات ، محمد حسن آل يس ، المجموعة الرابعة ، ص 17 به بعد .
2ـ خاتمة مستدرك الوسائل ، شيخ حسين نورى طبرسى ، قم ، تصحيح و چاپ : مؤسسه آل البيت عليهم السلام لإحياء التراث ، 1416ق ، ج22 ، صص 403ـ408 (چاپ سنگى ، ج 3 ، ص 614)
3ـ عبدالعظيم الحسنى حياته و مسنده : زندگانى حضرت عبدالعظيم عليه السلام ، عزيز الله عطاردى ، سوم ، تهران ، انتشارات عطارد ، 1373ش .
4ـ مجله نور علم ، ش 50ـ51 ، صص 285ـ288 ، از روى چاپ نخست .
5ـ مسند الامام الجواد ابى جعفر محمد بن على الرضا عليهم السلام ، عزيز الله عطاردى ، اول ، قم ، المؤتمر العالمى الثانى للامام الرضا عليه السلام ، 1410ق ، صص 302ـ304 .
6ـ مزارات أهل البيت و تاريخها ، محمدحسين حسينى جلالى ، سوم ، بيروت ، مؤسسة الاعلمى ، 1415ق ، صص206ـ209 .
همچنين در مجموعه انتشارات كنگره حضرت عبدالعظيم عليه السلام و شهر رى منتشر مى شود.
نسخه هاى خطى : نسخه هاى خطى رساله صاحب بن عباد زياد نيست . صاحب مستدرك الوسائل در كتاب خود اين رساله را از روى نسخه اى مورخ 516ق به خط برخى افراد از خاندان آل بابويه نقل مى كند . ولى امروز مشخص نيست كه آن نسخه چه سرنوشتى پيدا كرده است . اما در همان زمان چند بار از روى اين نسخه ، استنساخ شد . از جمله نسخه مرحوم نورى و نسخه شيخ آقا بزرگ تهرانى . بقيه نسخه هاى موجود نيز با واسطه يا بلا واسطه از آن نسخه اصل گرفته شده اند كه عبارتند از :
1ـ نسخه محدث نورى كه سرنوشت آن مشخص نشد .
2ـ نسخه شيخ آقا بزرگ تهرانى ، استنساخ شده از روى نسخه 516ق .
3ـ نسخه محمد حسن آل ياسين ، مورخ 1324ق ، استنساخ شده از همان نسخه .
4ـ نسخه عكسى مركز احياء ميراث اسلامى به شماره 2626 ، به خط حسن بن سيد عبدالهادى بن سيد موسى بن سيد حسن بن سيد على بن سيد شكر بن سيد مسعود موسوى خرسان در 21 ذى قعده 1351ق ، 3 صفحه ، 25 سطر . اصل نسخه در يكى از كتابخانه هاى نجف ـ عراق نگهدارى مى شود .
5 ـ كتابخانه آيت اللّه مرعشى نجفى ـ قم، شماره 12806، رساله پنجم مجموعه، به خط صدر الاسلام خوئى.
ر .ك : الذريعة ، ج 16 ، ص 269 ؛ مستدرك الوسائل ، ج 22 ، صص 403ـ408 .

15 / 15 . در وصف حضرت عبدالعظيم حسنى عليه السلام و بى بى شهربانو عليهاالسلام(فارسى)

از : حيدر تهرانى

[اول] ، تهران ، كتابفروشى اسلاميه ، پس از 1401ق ، 39ص ، رقعى .
اشعارى در مدح حضرت عبدالعظيم حسنى و بى بى شهربانو مى باشد . در ابتدا نيز مقدمه اى در نام و نسب و چگونگى اسارت و درگذشت بى بى شهربانو آمده است كه برخى از مطالب آن اصالت تاريخى ندارد .

16 / 16 . دفتر ثبت كتابخانه آستانه حضرت عبدالعظيم(فارسى)

از : محمد جواد بن رضا مؤذنى (م 1371ش)

دفتر بزرگى است كه در آن نام كتابها به همراه برخى از مشخصات آنها به ترتيب زمان ورود به كتابخانه ثبت شده است . در اين دفتر از تاريخ 24/8/1324 تا 26/10/1371 تعداد 9636 جلد كتاب و نشريه چاپى و خطى به ثبت رسيده و علاوه بر نام كتاب و مؤلف ، به موضوع ، ناشر ، تاريخ طبع ، تعداد صفحات ،
تعداد تصاوير ، محل تهيه و قيمت خريد كتاب اشاره شده است . پس از آن تا تاريخ 5/2/1380 و تا شماره 11000 كتابها به ثبت حسين مؤذنى مدير فعلى كتابخانه رسيده است .
نسخه هاى خطى : كتابخانه آستانه حضرت عبدالعظيم ، شماره 588 ، نستعليق ، مؤلف ، از 24/8/1324 تا 5/2/1380 ش ، تمام صفحات داراى جداول 16 ستونى ، 178 برگ ، 36 سطر .
ر .ك : فهرست نسخه هاى خطى كتابخانه آستانه حضرت عبدالعظيم حسنى ، ابوالفضل حافظيان ، در شرف نشر .