درآمد
«ايثار» در لغت
ايثار ، مصدر است از ريشه «اَ ثَ رَ» و در لغت ، به معناى «تقديم الشى ء (مقدّم داشتن چيزى)» است . ابن فارس ، در معناى اين واژه مى گويد:
أثر ـ الهمزه والثاء والراء ـ لَهُ ثَلاثَةُ اُصولٍ : تَقديمُ الشَّيءِ ، وذِكرُ الشَّيءِ ، و رَسمُ الشَّيءِ الباقي . قالَ الخَليلُ : قَد أثِرْتُ بِأَن أفعَلَ كَذا ، وهُوَ هَمٌّ فى عَزمٍ ، وتَقولُ افعَل يا فُلانُ هذا آثِرا ما ، وآثِرَ [ذى] أثير ، أى إن اختَرتَ ذلِكَ الفِعلَ فَافعَل هذا إمّا لا. قالَ ابنُ الأَعرابِيُّ: مَعناهُ افعَلهُ أوَّلَ كُلِّ شَيءٍ . ۱
اثر ، همزه و ثاء و راء ، سه اصل دارد . پيش انداختن چيز ، يادكرد آن و صورت اثرِ باقى مانده است . خليل گفته است : «قد أثرتُ بأن أفعل كذا» ، اهتمام به انجام دادن تصميم است . و وقتى مى گويى : «يا فلان! هذا آثرا ما آثرَ [ذى ]أثير» ، يعنى هر گاه كارى را انتخاب كردى ، انجامش بده يا رهايش كن . ابن اعرابى گفته است : معناى آن ، چنين است : «آن را پيش تر از همه انجام بده» .
«ايثار» در قرآن و حديث
ايثار و مشتقّات آن ، در متون اسلامى در دو معناى متضاد به كار رفته است : گاه در مقدّم داشتن مثبت ـ كه يكى از بزرگ ترين ارزش هاى اخلاقى است ـ استعمال مى شود ؛ مانند اين آيه شريف :
