>

109
دانش نامه ميزان الحكمه ج1

فَقالَت: الجارُ ثُمَّ الدّارُ . 1 فاطمه عليهاالسلام ، هر گاه دعا مى كرد ، براى زنان و مردان مؤمن ، دعا مى كرد و براى خودش دعا نمى كرد . به ايشان گفته شد : اى دختر پيامبر خدا! شما براى مردم ، دعا مى كنى و براى خودت دعا نمى كنى؟
فرمود : «اوّل ، همسايه و بعد ، خانه!» .

پيروان برجسته اهل بيت عليهم السلام نيز از فضيلت اين نوع ايثار ، برخوردار بودند .
زيد نرسى مى گويد:
كُنتُ مَعَ مُعاوِيَةَ بنِ وَهبٍ فِى المَوقِفِ وهُوَ يَدعو ، فَتَفَقَّدتُ دُعاءَهُ ، فَما رَأَيتُهُ يَدعو لِنَفسِهِ بَحَرفٍ ، ورَأَيتُهُ يَدعو لِرَجُلٍ رَجُلٍ مِنَ الآفاقِ ويُسَمِّيهِم ويُسَمِّى آباءَهُم حَتّى أفاضَ النّاسُ .
فَقُلتُ لَهُ : يا عَمُّ! لَقَد رَأَيتُ مِنكَ عَجَبا !
قالَ : وَمَا الَّذى أعجَبَكَ مِمّا رَأَيتَ ؟
قُلتُ : إيثارُكَ إخوانَكَ عَلى نَفسِكَ فى مِثلِ هذَا المَوضِعِ ، وتَفَقُّدُكَ رَجُلاً رَجُلاً .
فَقالَ لى : لا تَعجَب مِن هذا يَا بنَ أخى ؛ فَإِنّى سَمِعتُ مَولاىَ ومَولاكَ ومَولى كُلِّ مُؤمِنٍ ومُؤمِنَةٍ ـ وكانَ وَاللّهِ سَيِّدَ مَن مَضى ، وسَيِّدَ مَن بَقِىَ بَعدَ آبائِهِ عَلَيهِمُ الصَّلاةُ وَالسَّلامُ ـ وإلاّ صَمَّتا اُذُنا مُعاوِيَةَ وعَمِيَتا عَيناهُ ولا نالَتهُ شَفاعَةُ مُحَمَّدٍ صلى الله عليه و آله إن لَم يَكُن سَمِعتُهُ مِنهُ وهُوَ يَقولُ:
مَن دَعا لِأَخيهِ فى ظَهرِ الغَيبِ ناداهُ مَلَكٌ مِنَ السَّماءِ الدُّنيا: يا عَبدَاللّهِ! ولَكَ مِئَةُ ألفِ ضِعفٍ مِمّا دَعَوتَ ، وناداهُ مَلَكٌ مِنَ السَّماءِ الثّانِيَةِ : يا عَبدَ اللّهِ!

1.علل الشرائع : ص ۱۸۲ ح ۲ ، روضة الواعظين : ص ۳۶۱ ، بحار الأنوار : ج ۴۳ ص ۸۲ ح ۴ . نيز ، ر . ك : دلائل الإمامة : ص ۱۵۲ ح ۶۵ ، كشف الغمّة : ج ۲ ص ۹۴ .


دانش نامه ميزان الحكمه ج1
108

در روايات اسلامى آمده ؛ امّا انواع ايثار ، منحصر به اين موارد نيست .
انواع ايثار كه در روايات اسلامى آمده ، عبارت است از :

الف ـ ايثار در مال

بررسى متونى كه در اين بخش آمده ، نشان مى دهد كه در قرآن و حديث ، بيشترين كاربرد كلمه «ايثار» و آنچه اين معنا را مى رساند ، در ايثار مالى است و اين ، بدان جهت است كه نيازهاى مالى ، از گسترده ترين و ضرورى ترين نيازهاى انسان است.

ب ـ ايثار در جان

اهمّيت و ارزش ايثار در جان ، بسى فراتر از ايثار در مال است . كمتر كسى است كه حاضر شود زندگى ديگرى را بر زندگى خود ، مقدّم بدارد . حتّى فرشتگانِ برجسته اى مانند جبرئيل و ميكائيل عليهماالسلام ، از اين نوع ايثار ، تن مى زنند . ۱ در واقع ، ايثار در جان ، مرتبه انسان كامل است . از اين رو ، ايثار امام على عليه السلام در ليلة المَبيت ، مورد ستايش خداوند متعال قرار مى گيرد و خداوند ، اين چنين در نزد فرشتگان ، به آن مباهات مى كند :
«وَمِنَ النَّاسِ مَن يَشْرِى نَفْسَهُ ابْتِغَآءَ مَرْضَاتِ اللَّهِ ؛۲و كسانى از مردم ، جانشان را براى به دست آوردن رضاى خدا ، سودا مى كنند» .۳

ج ـ ايثار در دعا

يكى از نكات آموزنده در سيره اهل بيت عليهم السلام ، مقدّم داشتن ديگران در دعاست . امام كاظم عليه السلام ، از پدرانش عليهم السلام چنين روايت نموده است :
كانَت فاطِمَةُ عليهاالسلام إذا دَعَت تَدعو لِلمُؤمِنينَ وَالمُؤمِناتِ ولا تَدعو لِنَفسِها، فَقيلَ لَها: يا بِنتَ رَسولِ اللّهِ صلى الله عليه و آله ! إنَّكِ تَدعينَ لِلنّاسِ ولا تَدعينَ لِنَفسِكِ !

1.ر . ك : ح ۶۶ و ۶۸ .

2.بقره : آيه ۲۰۷ .

3.ر . ك : ص ۱۶۱ (ايثارى كه خدا به آن مباهات مى كند) .

  • نام منبع :
    دانش نامه ميزان الحكمه ج1
    سایر پدیدآورندگان :
    شیخی، حمید رضا؛ دیلمی، احمد؛ حسینی، رضا؛ محسنی نیا، محمدرضا؛ موسوی، رسول؛ وهابی، محمد رضا
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1384
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 66461
صفحه از 544
پرینت  ارسال به