كما ينبغى فيجعل إيثاره احتياطا لأدائها .
2 . مقت الشّحّ: فإنّه إذا مقته وأبغضه التزم الإيثار ؛ فإنّه يرى أنّه لا خلاص له من هذا المقت البغيض إلاّ بالإيثار .
3 . الرِّغبة فى مكارم الأخلاق: وبحسب رغبته فيها يكون إيثاره ؛ لأنّ الإيثار أفضل درجات مكارم الأخلاق . ^۱
1 . بزرگداشت حقوق : اگر حقوق در نظر انسان ، بزرگْ داشته شود ، آن را كاملاً رعايت مى كند و به آن ، جامه عمل مى پوشاند و تباه كردن آن را ناگوار مى داند و مى داند كه اگر به مقام ايثار نرسد ، حقوق را چنان كه شايسته است ، رعايت نمى كند . بنا بر اين ، ايثارش را براى مراقبت از حقوق ، قرار مى دهد .
2 . نفرت از خسّت : هر گاه انسان از خسّت ، نفرت پيدا كند و آن را زشت بشمارد ، خود را ملزم به ايثار مى كند و راهى براى نجات از اين نفرت كينه آلود ، جز با ايثار ، براى خود نمى يابد .
3 . ميل به مكارم اخلاقى : انسان ، بر حسب تمايل به خصلت هاى خوب اخلاقى ، ايثار مى ورزد ، براى اين كه ايثار ، برترين درجه خصلت هاى بزرگوارانه اخلاقى است .
به نظر مى رسد كه در ريشه يابى اسباب ايثار ، اين مقدار ، كافى نيست . درست است كه امورى مانند: بزرگداشت حقوق ، و بيزارى از بخل و رغبت به ارزش هاى اخلاقى (مكارم اخلاق) در پيدايش خصلت ارزشمند ايثار ، مؤثّر است ؛ ليكن مسئله اصلى اين است كه اين خصوصياتى كه موجبات ايثار شمرده شده اند، چگونه در انسان تحقّق پيدا مى كنند و چه كسى به خاطر رغبت به ارزش هاى اخلاقى و نفرت از حرص و خِسّت ، و براى رعايت حقوق ديگران ، اقدام به ايثار مى نمايد و خواست ديگران را بر خواست خود ، مقدّم مى دارد؟
بررسى دقيق براى پاسخ دادن به اين سؤال ، نشان مى دهد كه ايثار ، ريشه اى جز ايمان نمى تواند داشته باشد . تقويت صفات نيكويى كه به صفت ايثار منتهى

أنفُسِهِم وأَنتَ قَرَوىٌّ وهذَا الثَّقَفِىُّ بَدَوِىٌّ أفَتُؤثِرُهُ بِالمَسأَلَةِ؟
فَقالَ: نَعَم، قالَ: أمّا أنتَ يا أخا ثُقيف فَإِنَّكَ جِئتَ تَسأَلُنى عَن وُضوئِكَ وصَلاتِكَ وما لَكَ فِيهما مِنَ الثَّوابِ. ¹پيامبر خدا ، نماز صبح را با اصحابش اقامه كرد و سپس با آنان به گفتگو نشست تا آن كه آفتاب زد . اصحاب ، يكى پس از ديگرى خارج شدند تا جايى كه فقط دو نفر با ايشان باقى ماندند : يك نفر انصارى و ديگرى مردى ثقفى . پيامبر خدا به آن دو فرمود : «مى دانم كه كارى داريد و مى خواهيد از من بپرسيد . اگر دوست داشته باشيد ، پيش از آن كه شما بپرسيد ، به شما بگويم كه چه مى خواهيد ، و اگر دوست داريد ، شما خود بپرسيد» .
گفتند : خودت به ما خبر بده ، اى پيامبر خدا ؛ زيرا كه اين كار ، در از بين بردن كورى دل ، مؤثّرتر و در زدودن ترديد ، كارگرتر است و ايمان را استوارتر مى سازد.
پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود : «امّا تو اى برادر انصارى! از قومى هستى كه ديگران را بر خويشتن ، مقدّم مى دارند . تو آبادى نشين هستى و اين مرد ثقفى ، بيابانگرد است . آيا در سؤال كردن ، او را بر خود مقدّم مى دارى؟» .
گفت : آرى .
پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود : «امّا اى مرد ثقفى ، تو آمده اى تا درباره وضو و نمازت و ثوابى كه در اين دو براى تو هست ، از من سؤال كنى» .

عوامل ايثار

در نضرة النعيم ، زير عنوان: «عواملى كه بر ايثار ، مساعدت مى كنند»، آمده است:
1 . تعظيم الحقوق: فإن عظمت الحقوق عنده ، قام بواجبها و رعاها حقّ رعايتها واستعظم إضاعتها ، وعلم أنّه إن لم يبلغ درجة الإيثار لم يؤدّها