>

115
دانش نامه ميزان الحكمه ج1

اگر نيكى كنيد ، به خودتان نيكى كرده ايد» .
به عكس ، مادّيگرايان و خودخواهان ، خود را تباه مى كنند و منافع حقيقى و هميشگى خود را از دست مى دهند و به تعبير دقيق قرآن كريم ، فراموشى خدا ، در واقع ، فراموشى خويش است:
«نَسُواْ اللَّهَ فَأَنسَـلـهُمْ أَنفُسَهُمْ .۱خدا را فراموش كردند،خداوند هم آنان را دچار خودْفراموشى كرد» .
بدين سان ، گسترش فرهنگ ايثار در جامعه ، نه تنها منافع شخصى ايثارگران را تهديد نمى كند ، بلكه آنان را محبوب خدا ۲ و خلق مى نمايد ۳ و موجب دستيابى آنان به بهترين زندگى ها در جهان جاويد مى شود . ۴ علاوه بر اين ، ريشه مفاسد اجتماعى را نيز مى سوزاند و منافع مادّى و معنوى جامعه بشر را تأمين مى نمايد.
قرآن كريم ، در ذيل آيه ايثار ، بركات فردى و اجتماعى آن را در يك جمله خلاصه كرده ، مى فرمايد:
«وَ مَن يُوقَ شُحَّ نَفْسِهِى فَأُوْلَـلـءِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ .۵و آنها كه از خسّت نفس خويش ، مصون بمانند ، آنان ، همان رستگاران اند» .
فَلاح ، از مهم ترين بركاتِ ايثار و مبارزه با خودخواهى و خسّت است ، و آن ، عبارت است از : كاميابى و رسيدن به همه خواست هاى حقيقىِ فردى و اجتماعى . ۶

1.حشر: آيه ۱۹ .

2.ر . ك : ح ۳ و ۴ .

3.ر . ك : ح ۴۴ .

4.ر . ك : ص ۱۴۵ (وارد شدن به بالاترين مرتبه بهشت) .

5.حشر: آيه ۹ .

6.فلاح : كاميابى و رسيدن به خواست هاست ، و بر دو قسم است : دنيوى و اخروى است . (مفردات ألفاظ القرآن)


دانش نامه ميزان الحكمه ج1
114

مى شوند نيز تنها در سايه ايمان ، امكان پذير است . از اين رو ، در مكاتب مادّى ، سخن از ارزش هاى اخلاقى ، شوخى است و هدفى جز فريب دادن و گم راه كردن افكار عمومى ندارد.
بر اين پايه ، هر چه ايمان در وجود انسانْ تقويت شود ، به خصلت ارزشمند ايثار ، نزديك تر مى گردد و به فرموده امام على عليه السلام ، انسان ، در بالاترين مراتب ايمان ، ايثارگر مى شود ۱ و به گفته امام صادق عليه السلام ، مؤمنانِ كامل هستند كه در سختى ، ديگران را بر خود ، مقدّم مى دارند ۲ و هر چه ايمان ، كامل تر شود ، قدرت ايثارگرى در انسان ، افزون مى گردد تا به مرتبه ايثار جان و جانبازى مى رسد.

آثار ايثار

ايثار ، نقطه مقابل استئثار (انحصارطلبى) است . هر چه استئثار براى جامعه مطلوب انسانى زيانبار ، و براى وحدت و انسجام آن ، ويرانگر است ، ۳ ايثار ، سودمند و سازنده است.
اسلام ، در مقابل مكاتب مادّى كه فرهنگ خودخواهى و خودپرستى را تبليغ و ترويج مى كنند ، خودخواهى را ريشه مفاسد فردى و اجتماعى مى داند و با ترويج فرهنگ ايثار و از خودگذشتگى مى خواهد اين ريشه خطرناك را بخشكاند.
البته با يك نگاه دقيق و عميق ، در مى يابيم كه اسلام ، با اين اقدام ، خودخواهى فطرى انسان را هدايت ، و منافع واقعى و درازْ مدّت او را تأمين كرده است. انسان هاى ايثارگر ، در واقع ، خود را مى سازند و منافع حقيقى و هميشگى خود را تأمين مى كنند و به تعبير قرآن كريم:
«إِنْ أَحْسَنتُمْ أَحْسَنتُمْ لِأَنفُسِكُمْ .۴

1.ر . ك : ح ۱۵ .

2.ر . ك : ح ۴۱ .

3.ر . ك : ص ۲۰۵ (استئثار (انحصارطلبى) / درآمد) .

4.اسراء: آيه ۷ .

  • نام منبع :
    دانش نامه ميزان الحكمه ج1
    سایر پدیدآورندگان :
    شیخی، حمید رضا؛ دیلمی، احمد؛ حسینی، رضا؛ محسنی نیا، محمدرضا؛ موسوی، رسول؛ وهابی، محمد رضا
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1384
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 66846
صفحه از 544
پرینت  ارسال به