>

217
دانش نامه ميزان الحكمه ج1

اوّلاً: احاديث شكيبايى بر استئثار ، مطلق است و از همين رو ، فتواى فقهايى كه آنها را پذيرفته اند ـ همان طور كه پيش از اين گذشت ـ مقيّد به عدم قدرت نيست . اين فقها به طور مطلق ، فتوا به عدم جواز قيام عليه زمامداران جائر داده اند.
ثانيا: احكام تقيّه اى ، تنها در حوزه موضوع خود ، معنا پيدا مى كنند ؛ امّا احاديث مذكور ، مسلمانان را تا قيامت از مبارزه نهى كرده اند.
ثالثا: مشروعيت تقيّه ، براى حفظ اساس دين است و تقيّه ، در جايى كه اساس و فلسفه دين را تهديد مى كند ، حرام است ، چنان كه پيامبر خدا فرمود :
إذا ظَهَرَتِ البِدَعُ فِى اُمَّتى فَليُظهِرِ العالِمُ عِلمَهُ ، فَمَن لَم يَفعَل فَعَلَيهِ لَعنَةُ اللّهِ!۱.هر گاه ، بدعت ها در ميان امّتم ظاهر گشت ، عالِم بايد علمش را آشكار كند و هر كس چنين نكند ، لعنت خدا بر او باد!

1.الكافى: ج ۱ ص ۵۴ ح ۲ ، منية المريد: ص ۱۸۷ ، دعائم الإسلام: ج ۱ ص ۲ ، الغيبة ، طوسى : ص ۶۴ ، عيون أخبار الرضا عليه السلام : ج ۱ ص ۱۱۳ ، بحار الأنوار: ج ۵۷ ص ۲۳۴ .


دانش نامه ميزان الحكمه ج1
216

حَتّى تُحَسِّنوا قَبيحَهُم وتُصَدِّقوا كَذِبَهُم، فَأَعطوهُمُ الحَقَّ ما رَضوا بِهِ ، فَإِذا تَجاوَزوا فَمَن قُتِلَ عَلى ذلِكَ فَهُوَ شَهيدٌ . 1 پيامبر خدا ـ به نقل از ابو سلاله ـ : به زودى پيشوايانى بر شما حاكم خواهند شد كه روزى هاى شما را در اختيار مى گيرند ، به شما مى گويند و دروغ مى گويند ، عمل مى كنند و بد عمل مى كنند ، [و] از شما راضى نمى شوند ، مگر آن گاه كه زشتِ آنان را نيك بدانيد و دروغشان را راست بشماريد . پس ، شما به آنان حق را بدهيد تا راضى شوند و اگر از حق فراتر رفتند ، پس هر كه در اين راه كشته شود ، شهيد است . 3 . عن ابن عبّاس قال : قال رسول اللّه صلى الله عليه و آله : سَيَكونُ اُمَراءُ تَعرِفونَ وتُنكَرونَ ؛ فَمَن نابَذَهُم نَجا، ومَنِ اعتَزَلَهُم سَلِمَ ، ومَن خالَطَهُم هَلَكَ . 2 پيامبر خدا ـ به نقل از ابن عبّاس ـ : به زودى ، اميرانى حاكم خواهند شد كه پاره اى از كارهايشان معروف است و پاره اى از اعمالشان منكَر . پس ، هر كه با آنان مخالفت كند ، نجات مى يابد و هر كه از آنان كناره گيرد ، سلامت مى ماند و هر كه با آنان درآميزد ، هلاك مى شود .

پاسخ به يك توجيه

ممكن است كسى بگويد : احاديث شكيبايى بر انحصارطلبى حكمرانان ، از باب تقيّه و عدم قدرت بر نهى از منكر و مبارزه با ظالم ، صادر شده اند؛ بنا بر اين ، نمى توان قاطعانه آنها را رد كرد .
پاسخ اين سخن ، آن است كه:

1.المعجم الكبير : ج ۲۲ ص ۳۶۲ ح ۹۱۰ ، التاريخ الكبير (كتاب الكنى) : ج ۸ ص ۴۱ ح ۳۵۶ ، اُسد الغابة : ج ۶ ص ۱۴۷ ح ۵۹۷۴ ، الإصابة : ج ۷ ص ۱۵۶ ح ۱۰۰۴۳ ، كنز العمّال : ج ۶ ص ۶۷ ح ۱۴۸۷۶ .

2.المعجم الكبير : ج ۱۱ ص ۳۳ ح ۱۰۹۷۳ ، المصنّف ، ابن ابى شيبه : ج ۸ ص ۷۰۰ ح ۹۰ ، المصنّف ، عبد الرزّاق : ج ۱۱ ص ۳۲۹ ح ۲۰۶۸۰ ، كنز العمّال : ج ۶ ص ۶۸ ح ۱۴۸۷۷ .

  • نام منبع :
    دانش نامه ميزان الحكمه ج1
    سایر پدیدآورندگان :
    شیخی، حمید رضا؛ دیلمی، احمد؛ حسینی، رضا؛ محسنی نیا، محمدرضا؛ موسوی، رسول؛ وهابی، محمد رضا
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1384
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 66458
صفحه از 544
پرینت  ارسال به