>

241
دانش نامه ميزان الحكمه ج1

3 / 3

پديد آمدن انحصارطلبى در جامعه اسلامى

۱۱۹.امام على عليه السلام :چون خداوند ، جان پيامبرش را ستانْد ، قريش اين امر (خلافت) را از ما ستانده ، به انحصار خود در آوردند و ما را از حقّى كه از همه مردم بِدان سزاوارتريم ، دور ساختند . پس ، ديدم كه شكيبايى بر اين (غصب خلافت) بهتر از آن است كه ميان مسلمان تفرقه بيفتد و خون هايشان بريزد . و مردم ، تازه مسلمان بودند و دين ، چونان مَشكى كه تكان داده شود ، به تلاطم در مى آمد ، چندان كه كمترين ضعفى ، آن را از ميان مى بُرد و كوچك ترين اختلافى واژگونه اش مى ساخت .

۱۲۰.امام على عليه السلام ـ در پاسخ به يكى از يارانش كه پرسيد :با آن كه شما به اين مقام ، سزاوارتر از همه بوديد ، چگونه شد كه قوم شما ، شما را از آن كنار زدند؟ ـ : اكنون كه طالب دانستنى ، پس بدان : غصب كردن اين مقام از ما ـ در حالى كه ما را نَسَبِ برتر و پيوندمان با پيامبر خدا نزديك تر و استوارتر است ـ از آن روى بود كه اين مقام ، امتيازى بود كه جان هاى قومى به آن بخل ورزيدند و جان هاى گروهى ديگر ، سخاوتمندانه از آن گذشتند . و داور ، خداست و همگى در روز قيامت به سوى او باز مى گرديم.

۱۲۱.امام على عليه السلام ـ در نامه اى به سهل بن حُنَيف انصارى ، كارگزارش در مدينه ـ :امّا بعد ، به من خبر رسيده است كه عدّه اى از آنان كه با تو بوده اند ، به سوى معاويه خزيده اند [و پنهانى به او پيوسته اند] .
براى از دست دادن شمار اين افراد و از كف دادن كمكشان افسوس مخور ؛ چرا كه گريختن آنان از مسير درست و [از] حق ، و شتابشان به سوى كورى و نادانى ، بهترين دليل گم راهى آنان است و مايه رهيدن تو از [شرّ] آنان .
آنان ، در حقيقت ، دنياپرستانى هستند كه به دنيا روى آوردند و به سوى آن شتافتند ، در حالى كه عدالت را شناخته و ديده و شنيده و فهميده بودند و مى دانستند كه [همه] مردم در نزد ما در حق ، يكسان اند . از اين رو ، به جانب امتيازخواهى شتافتند . نفرين و مرگ بر آنان باد!


دانش نامه ميزان الحكمه ج1
240

3 / 3

وُقوعُ الاِستِئثارِ في المُجتَمَعِ الإِسلاميِّ

۱۱۹.الإمام عليّ عليه السلام :إنَّ اللّهَ لَمّا قَبَضَ نَبِيَّهُ استَأثَرَت عَلَينا قُرَيشٌ بِالأَمرِ ودَفَعَتنا عَن حَقٍّ نَحنُ أحَقُّ بِهِ مِنَ النّاسِ كافَّةً ، فَرَأَيتُ أنَّ الصَّبرَ عَلى ذلِكَ أفضَلُ مِن تَفريقِ كَلِمَةِ المُسلِمينَ وسَفكِ دِمائِهِم ، وَالنّاسُ حَديثو عَهدٍ بِالإِسلامِ ، وَالدّينُ يُمخَضُ مَخضَ الوَطبِ ۱ ، يُفسِدُهُ أدنى وَهنٍ ، ويَعكِسُهُ أقَلُّ خُلفٍ. ۲

۱۲۰.عنه عليه السلام ـ لِبَعضِ أصحابِهِ وقَد سَأَلَهُ :كَيفَ دَفَعَكُم قَومُكُم عَن هذَا المَقامِ وأنتُم أحَقُّ بِهِ؟ ـ : قَدِ استَعلَمتَ فَاعلَم : أمَّا الاِستِبدادُ عَلَينا بِهذَا المَقامِ ونَحنُ الأَعلَونَ نَسَبا وَالأَشَدّونَ بِرَسولِ اللّهِ صلى الله عليه و آله نَوطا ۳ ، فَإِنَّها كانَت أثَرَةً شَحَّت عَلَيها نُفوسُ قَومٍ وسَخَت عَنها نُفوسُ آخَرينَ ، وَالحَكَمُ اللّهُ ، وَالمَعوَدُ إلَيهِ القِيامَةُ. ۴

۱۲۱.عنه عليه السلام ـ في كِتابِهِ إلى سَهلِ بنِ حُنَيفٍ الأَنصارِيِّ وهُوَ عامِلُهُ عَلَى المَدينَةِ ـ :أمّا بَعدُ ، فَقَد بَلَغَني أنَّ رِجالاً مِمَّن قِبَلَكَ يَتَسَلَّلونَ إلى مُعاوِيَةَ ، فَلا تَأسَف عَلى مايَفوتُكَ مِن عَدَدِهِم ويَذهَبُ عَنكَ مِن مَدَدِهِم ، فَكَفى لَهُم غَيّا ولَكَ مِنهُم شافِيا فِرارُهُم مِنَ الهُدى وَالحَقِّ ، وإيضاعُهُم ۵ إلَى العَمى وَالجَهلِ ؛ وإنَّما هُم أهلُ دُنيا مُقبِلونَ عَلَيها ومُهطِعونَ إلَيها ، وقَد عَرَفُوا العَدلَ ورَأَوهُ وسَمِعوهُ ووَعَوهُ ، وعَلِموا أنَّ النّاسَ عِندَنا فِي الحَقِّ اُسوَةٌ ، فَهَرَبوا إلَى الأَثَرَةِ ، فَبُعدا لَهُم وسُحقا! ۶

1.المَخْض : تحريك السقاء الذي فيه اللبن ليخرج زُبدُه. والوَطْب : الزِّقّ الذي يكون فيه السَّمن واللبن (النهاية : ج۴ ص ۳۰۷ «مخض» و ج ۵ ص ۲۰۳ «وطب»). والكلام على نحو الاستعارة .

2.شرح نهج البلاغة : ج ۱ ص ۳۰۸ عن الكلبي ؛ بحار الأنوار : ج ۳۲ ص ۶۲ ح ۴۱.

3.النَّوْط : الالتصاق (شرح نهج البلاغة : ج ۹ ص ۲۴۳).

4.نهج البلاغة : الخطبة ۱۶۲ ، المسترشد : ص ۳۷۱ ح ۱۲۲ نحوه ، بحار الأنوار : ج ۳۸ ص ۱۵۹ ح ۱۳۴.

5.وضَعَ البعيرُ وغيرُه : أي أسرعَ في سيره (الصحاح : ج ۳ ص ۱۳۰۰ «وضع»).

6.نهج البلاغة : الكتاب ۷۰ ، خصائص الأئمّة عليهم السلام : ص ۱۱۳ وفيه ذيله من «فكفى لهم غيّا...» ، نثرالدرّ : ج ۱ ص ۳۲۰ كلاهما نحوه ، بحار الأنوار : ج ۳۳ ص ۵۲۱ ح ۷۱۴ .

  • نام منبع :
    دانش نامه ميزان الحكمه ج1
    سایر پدیدآورندگان :
    شیخی، حمید رضا؛ دیلمی، احمد؛ حسینی، رضا؛ محسنی نیا، محمدرضا؛ موسوی، رسول؛ وهابی، محمد رضا
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1384
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 66760
صفحه از 544
پرینت  ارسال به