فصل دوم : اقسام اَجَل
قرآن
«او همان كسى است كه شما را از گِلى آفريد . آن گاه مدّتى را [براى عمر شما ]مقرّر داشت ، و اَجَل حتمى ، نزد اوست . با اين همه ، شما ترديد مى كنيد» .
«او همان كسى است كه شما را از خاكى آفريد ، سپس از آبى ، سپس از علقه اى ، و بعد شما را [به صورت] كودكى بر مى آورد تا به كمالِ قوّت خود برسيد و تا سالمند شويد ـ و از ميان شما ، كسى است كه مرگ پيش رس مى يابد ـ و تا [سرانجام] به مدّتى كه معيّن است ، برسيد ؛ و باشد كه انديشه كنيد» .
«و اگر خدا مردم را به [سزاى] ستمشان مؤاخذه مى كرد ، جنبنده اى بر روى زمين باقى نمى گذاشت ؛ ليكن [كيفر] آنان را تا وقتى معيّن ، باز پس مى اندازد و چون اجلشان فرا رسد ، [نمى توانند آن را] لحظه اى پس و پيش بيفكنند» .
حديث
۱۷۲.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ درباره آيه شريف :«خدا آنچه را بخواهد ، مى زُدايد يا مى نگارد ، و اصل نوشته ، در نزد اوست» ـ : [يعنى] از اجل ، آنچه را كه بخواهد ، مى زُدايد [و كم ]مى كند و آنچه را بخواهد ، به آن مى افزايد.
۱۷۳.امام باقر عليه السلام :هيچ بنده اى نيست ، مگر آن كه خداوند براى او دو اجل (عمر) تعيين كرده است : كوتاه و طولانى . پس اگر به خاطر خداوند عز و جل صله رحم به جاى آورَد ، خداوند ، عمر او را تا اجلِ طولانى مى كشاند ، و اگر [نسبت به والدين ]بى حرمتى و نافرمانى كند و ستم روا بدارد ، اجلِ كوتاه به او داده مى شود . اين است [معناى ]سخن خداى متعال كه : «اجلى مقرّر داشت ، و اجلى محتوم» .
