و كسانى را كه در آن تدبّر نمى كنند ، بدين گونه مورد عتاب قرار مى دهد كه:
«أَفَلاَ يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْءَانَ أَمْ عَلَى قُلُوبٍ أَقْفَالُهَآ .^۱آيا به قرآن نمى انديشند يا بر دل هايشان قفل هايى زده شده است؟» .
چگونه مى توان سخنى را كه براى مردم ، قابل فهم نيست ، «بيان» ناميد و آنان را به تدبّر در آن ، دعوت كرد و كسانى را كه در آن تدبّر نمى كنند ، مورد سرزنش قرار داد؟!
ثانيا مبهم بودن قرآن ، با معجزه بودن آن ، سازگار نيست ؛ زيرا سخنى مى تواند معجزه باشد و ارتباطِ آورنده آن را با خداوند متعال ، اثبات نمايد كه براى مردم زبان شناس ، قابل فهم باشد . بنا بر اين ، سخنى كه عموم مردم ، قادر به درك آن نيستند ، معجزه و نشانه نبوّت نيست .
ثالثا بر پايه روايات فراوانى كه از اهل بيت عليهم السلام رسيده است ، عرضه سنّت بر قرآن ، يكى از معيارهاى تشخيص حديث صحيح از ناصحيح است . پيامبر خدا مى فرمايد:
إنَّ عَلى كُلِّ حَقِّ حَقيقَةً، وعَلى كُلِّ صَوابٍ نوراً؛ فَما وافَقَ كِتابَ اللّهِفَخُذوهُ، وما خالَفَ كِتابَ اللّهِ فَدَعوهُ .^۲هر حقّى از حقيقتى برخوردار است ، و هر درستى ، از نورانيّتى . پس آنچه را كه موافق كتاب خداست ، بگيريد ، و آنچه را كه مخالف كتاب خداست ، رها كنيد .
بديهى است كه معيارْ بودن قرآن براى تشخيص درستى و يا نادرستى سنّت ، مبتنى بر امكان دستيابى به معانى آن و حجّيت ظواهر آن است و چيزى كه خود ،

مِنْ حَرَجٍ» ¹ ، اِمسَح عَلَيهِ . ² به امام صادق عليه السلام گفتم : پايم لغزيد و ناخنم شكست و من ، مقدارى مرهم روى انگشتم گذاشته ام. حال ، براى وضو چه كنم؟
فرمود : «حُكم اين و امثال آن ، از كتاب خداوند عز و جل دانسته مى شود : «خدا در دين ، بر شما سختى قرار نداده است» . بر آن [انگشتِ مرهم نهاده] ، مسح كن» .

نقد دليل دوم: اختصاص داشتن فهم معارف قرآن به اهل بيت

بى شك ، فهم معارف قرآن ، مراتبى دارد كه احاطه به همه مراتب آن ، ويژه خاندان پيامبر صلى الله عليه و آله است ؛ ^۳ امّا اين ، بدان معنا نيست كه معارف قرآن ، به طور مطلق ، بالاتر از فهم عامّه مردم است و پژوهشگران دينى نبايد به متن قرآن ، مراجعه كنند ؛ زيرا:
اوّلاً قرآن كريم تصريح مى فرمايد:
«هَـذَا بَيَانٌ لِّلنَّاسِ .^۴
اين (قرآن) ، روشنگرى براى مردم است» .
و مردم را به تدبّر در آيات خويش ، فرا مى خواند:
«كِتَـبٌ أَنزَلْنَـهُ إِلَيْكَ مُبَـرَكٌ لِّيَدَّبَّرُواْ ءَايَـتِهِى وَ لِيَتَذَكَّرَ أُوْلُواْ الْأَلْبَـبِ .^۵كتابى است خجسته كه به سوى تو فرستاديم تا در آيات آن بينديشند و خردمندان از آن پند گيرند» .