تصريح مى كنند كه در كنار «وحى قرآنى» حقايق بر رسول اللّه صلى الله عليه و آله وحى مى شده است كه وحيانى، الهى بوده ، اما «قرآنى» نبوده است:
بى گمان ، انبوهى از حقايق الهى ـ كه قرآن نبوده است ـ بر پيامبر نازل مى شده است كه اگر گرد مى آمد، از اندازه هفده هزار آيه فزون تر مى رفت... همه اينها وحى بود، اما قرآن نبود... و به واقع، آنچه اميرمؤمنان پس از پيامبر گرد آورد، متن قرآن بود؛ با اين حقايق وحيانى در توضيح و تفسير آن [=وحى بيانى] ^۱
معلم امت، شيخ مفيد(ره) پس از آن كه كاستى در قرآن را نمى پذيرند و بر تحريف بدين معنا خط بطلان مى كشند، به افزونى هاى موجود در مصحف امام على عليه السلام پرداخته نوشته اند:
اما محذوف از مصحف اميرمؤمنان عليه السلام تأويل آيات و تفسير معانى كلمات بر اساس حقيقت تنزيل بوده است كه گرچه وحى بوده است، اما از جنس كلام الهى كه «قرآن معجز» است، نبوده است. روشن است كه گاهى تأويل قرآنى، قرآن ناميده شده است. خداوند فرموده است: «وَ لاَ تَعْجَلْ بِالْقُرْءَانِ مِن قَبْلِ أَن يُقْضَى إِلَيْكَ وَحْيُهُو وَ قُل رَّبِّ زِدْنِى عِلْمًا» . در اين آيه «تأويل قرآن» ، «قرآن» ناميده شده است، و اين حقيقتى است كه در ميان مفسران در آن اختلافى نيست. ^۲
بر اين پايه است كه ابن شهرآشوب، به هنگام شمارش نگاشته هاى فرهنگ اسلامى، «مصحف امام على عليه السلام» را آغازين نگاشته تلقى مى كند. ^۳
فقيه و رجالى عالى قدر سيد محسن اعرجى كاظمى نوشته اند:
مراد ابن شهرآشوب [ از اين كه مصحف امام عليه السلام را آغازين تأليف برشمرده است ] اين است كه امام عليه السلام در مصحف به ثبت نص قرآن بسنده نكرده است، بلكه افزون بر آن، تفسير، تبيين و تأويل آيات را نيز نگاشته بوده است . از اين روى ، آن نگاشته بزرگ ترين و مهم ترين تصنيف بود. ^۴
شهرستانى در اين باره سخنى نغز دارد؛ او مى گويد:
مصحف مولا داراى متن بود و حواشى؛ كه تفسير و توضيح ها را در حواشى مى نگاشت. گزارش ها[ى تاريخى ]نشانگر آن است كه اميرمؤمنان چون از جمع و تدوين مصحف فراغت يافت ، آن را ـ كه گفته مى شود به اندازه بار شتر بود ـ به همراه غلامش قنبر برداشته ، به مردمان عرضه كردند... آن گاه فرمود: هان مردم! اين است آنچه بر محمد صلى الله عليه و آله خداوند فرو فرستاده است كه آن را در ميان دو لوح گرد آورده ام. آنان گفتند: بردار كه ما را به مصحف تو نيازى نيست. امام