فرمود: به خداوند سوگند ! پس از اين هرگز اين مصحف را نخواهيد ديد. بر من بود كه چون اين مجموعه را گرد آوردم، شما را از وجود آن بياگاهانم. آن گاه به خانه بازگشت ؛ در حالى كه اين آيت الهى را قرائت مى كرد : «يَـرَبِّ إِنَّ قَوْمِى اتَّخَذُواْ هَـذَا الْقُرْءَانَ مَهْجُورًا» . و آنان را بدانچه كه بدان مشغول بودند وانهاد. ^۱
بدين سان ، مصحف امام على عليه السلام به واقع تفسير است؛ تفسيرى مشتمل بر تمام آنچه متن و نص قرآن كريم در توضيح و تبيين بدان نيازمند بوده است و با توجه به اين حقيقت، آن را عالمانْ كتاب تلقى كرده اند و آغازين اثر مكتوب كه در تاريخ فرهنگ اسلامى به خامه آمده است.
علامه سيد عبدالحسين شرف الدين(ره) نوشته اند:
اولين اثرى كه اميرمؤمنان پس از فراغت از كفن و دفن رسول اللّه صلى الله عليه و آله تدوين كرد ، كتاب الهى ـ عزوجل ـ بود كه آن را بر اساس نزول سامان داد. ^۲
و در آن به عام و خاص، مطلق و مقيد، محكم و متشابه، ناسخ و منسوخ و سنن واناب آيات اشاره كرده، به اسباب نزول در آيات تنبه داده بود و مبهمات، دشوارى ها و مشكلات آيات را زدوده بود. ^۳
بر آنچه تا بدين جا آورديم ـ كه پس از اين نيز خواهيم آورد ـ عالمان و محققان بسيارى تصريح كرده اند. اكنون و با تأكيد بر اشتمال مصحف مولا عليه السلام بر حقايق بسيارى افزون بر نص قرآن كريم ، به نكته اى ديگر مى پردازيم كه به پندار ما، با همه اشتهارى كه دارد، دليل استوارى ندارد و آن اين كه آيا مصحف على عليه السلام بر اساس نزول ترتيب يافته بود؟
عالمان، محققان و پژوهشگران علوم قرآنى، به هنگام بحث از چگونگى جمع قرآن از جمله به مصاحف مى پردازند و چگونگى آنها را وامى گويند؛ اين بزرگواران به هنگام بحث از مصحف على عليه السلامغالباً به چگونگى آن پرداخته و از جمله نوشته اند:
مصحف على عليه السلام بر اساس نزولْ سامان يافته بوده است، و اين چگونگى در ميان كسانى كه بدان پرداخته اند ، ظاهراً بدون مخالف است.
حضرت آيت اللّه العظمى خويى(ره) ، ضمن سخن از ويژگى هاى مصحف مولا نوشته اند:
ترديدى نيست كه مصحف اميرمؤمنان به لحاظ ترتيب سوره ها با قرآن موجود تفاوت داشته است، و عالمان بر اين حقيقت يك داستان اند. ^۴