نگاهی به جريانهای حديثی معاصر اهل سنت - صفحه 15

به سخن ديگر، مى توان گفت كه غالب مسلمانان و متفكران آنها، سنت را منبعى اصيل در كنار قرآن مى دانند، كه مسلمانان در طول تاريخ در حفظ و نگهدارى اش كوشيده اند. ايشان معتقدند كه امروز نيز مسلمانان بايد نخست با معيارهاى علمى و عقلانى در احراز و اثبات صدور آن بكوشند؛ چنان كه با تدبر و تأمل در محتواى روايات و پرهيز از نص گرايى و التزام جمودگرايانه بدان، در صدد فهم مراد و مقصود گويندگان برآيند. همچين از تأويل هاى ذوقى و غير مستند بپرهيزند.
اين جريان را مى توان با اشاره به حوزه هاى فعاليتش ـ كه در ذيل مى آوريم ـ بهتر شناخت.

الف. تصحيح و تحقيق متون حديثى و علوم حديثى

تصحيح و تحقيق در حوزه هاى هفتگانه متون حديثى، شروح احاديث، كتب رجال، مصطلح الحديث، تفسير مأثور، كتب علل و احاديث خاص، بخشى از اين فعاليت هاست.
بر پايه آمار يكى از نويسندگان، نزديك به بيش از دويست عنوان كتاب در دوران معاصر در حوزه دانش هاى حديث، تصحيح شده است. ۱
يكى از شخصيت هاى بارز و برجسته در حوزه تصحيح، احمد محمّد شاكر (1892 ـ 1958م) است. وى بيش از چهل اثر تأليف و تصحيح كرد كه تصحيح مسند احمد، سنن ترمذى، صحيح ابن حبان، الاربعون نووى، الفية الحديث سيوطى، الفية الحديث عراقى، تفسير الطبرى، تفسير ابن كثير، شرح نخبة الفكر ابن حجر و... برخى از كارهاى او در زمينه حديث است. ۲

ب. پژوهش و تأليف

در اين زمينه مى توان از پژوهش هاى مربوط به تاريخ حديث، شروح كتب حديثى، فهرست نگارى و معجم نويسى، معرفى منهج (مكتب) حديثى محدثان ۳ و نقد محتوايى احاديث ۴ نام برد.
آثار نويسندگانى چون: دكتر مصطفى الاعظمى، دكتر نورالدين عتر، دكتر يوسف قرضاوى از اين دسته به شمار مى رود.
اميد است اين نگاه اجمالى و گذرا، روزنه اى را به سوى شناخت و كشف جريان هاى حديثى و مميزهاى فكرى و عملى آنها به دست دهد و زمينه را براى پژوهش هاى گسترده و عميق فراهم سازد.

1.جهود المعاصرين فى خدمة السنة الشريفه، ص ۱۸ ـ ۲۵.

2.درباره شرح حال وى، ر.ك: محمود محمد شاكر، الرجل والمنهج، عمر حسن القيام، ص۱۹ ـ ۳۷؛ احمد شاكر و جهوده فى الحديث، مجلة الحكمة (لندن)، ش ۱۳، ص ۹۹؛ وقفات مع القواعد اللتى سار عليها الشيخ احمد شاكر، مجلة الشريعة (كويت)، سال ۹، ش۲۳، ص۸۵؛ الشيخ احمد شاكر و منهجه فى مسند الامام احمد، مجلة الشريعة (كويت) سال ۱۷، ش۴۸.

3.ر. ك: جهود المعاصرين فى خدمة السنة الشريفة، ص ۲۶ ـ ۳۰.

4.ر. ك: فصلنامه علوم حديث، ش۱۵، ص ۱۴۴ ـ ۱۸۵، مقاله «مأخذشناسى نقد متن حديث»، و ش۲۶، ص ۲۸ ـ ۳۰، مقاله «نقد المتن».

صفحه از 15