منظور از اين حالت ها ـكه خدا بهتر مى داندـ اين است كه وقتى حال انسان، حال اميد و خواستن باشد، [جلوه] نيكو و زيبايى[اين] اميد شايسته است، پس كف دست ها را به سوى آسمان دراز مى كند، مثل اين كه چيزى درخواست مى كند تا در دستانش نهاده شود؛ همانند گدايى حقير در حال گدايى و هر گاه حال[انسان] به خاطر يادآورى گناهانش، حال بيم و ترس از خداوند متعال باشد، سزاوار است توجه به گناهان ؛ يعنى به خاطر آورد كه من با اين همه اشتباهات چگونه مى توانم دستم را براى درخواست به سوى آسمان دراز كنم، پس پشت دستانش را به طرف آسمان نشان دهد[با دراز كردن پشت دست ها به سوى آسمان] بر خلافِ[حالِ ]رغبت و شوق، يا با قرار دادن دستانش بر صورت تا پشت آن ها به طرف آسمان باشد و مى شود بين روايت هاى[متفاوت] جمع كرد با گرفتن دست ها در مقابل صورت در قنوت ها[ى نماز)]، يا اين كه[بگوييم اين حالت ها] در نماز نيست ،بلكه قبل از نماز يا بعد از آن در تعقيب[نماز] است. مؤيد اين مطلب، جمله امام صادق(ع) است كه فرمود: گفتم اى بنده خدا...[يعنى امام بلافاصله بعد از سخن آن مرد، حرف زده است]؛ زيرا اگر امام(ع) در نماز بود، هرگز سخنى نمى گفت. البته امكان دارد سخن امام بعد از پايان نماز باشد كه اين بعيد است.
و اگر حال[انسان] در قنوت يا تشهد، حالِ خوارى و التماس باشد، بايد انگشتِ سبابه دستِ راست را به چپ و راست حركت دهد[و با اين كار] مثل اين است كه مى گويد: نمى دانم آيا از اصحاب يمين هستم يا از اصحاب شمال؟ و همين ندانستن و اشاره كردن به آن[با حركت دادن انگشت] باعث فزونى التماس و ذلت[در برابر خداوند ]مى شود.
و اگر حال[انسان]، حال انقطاع و بريدن كامل[از همه چيز] به سوى خداوند متعال باشد، بايد انگشت سبابه دست راست را به آرامى به طرف آسمان بالا و پايين برد و اشاره كند به اين كه:[خدايا] روح و قلب و عقل مرا به سوى تو مى راند؛ اما وابستگى هاى جسمانى و كشش هاى مادى به پستى ها مى كشانَدَم و من، بين آسمانِ روح و زمينِ بدن آويزان هستم و توانايى انقطاعِ[كامل] به سوى تو را ندارم، مگر با كششى از تو، كه يك كشش از جانب تو با[تمامِ] كوشش انس و جن برابرى مى كند.
و ابتهال، زمانى است كه ببينى آمادگى گريه دارى، پس بايد[انسان ]دست ها را به سوى آسمان دراز كند تا اين كه از سرش نيز فراتر رود؛ زيرا گريه نشانه قبولى دعاست و مثل اين است كه[بنده] به مطلوبش رسيده و خداوند متعال خواسته اش را داده است، پس دستانش را دراز مى كند تا آن را بگيرد.
