کتاب «میزان الحکمة»، اثر آیت الله محمد محمدی ری شهری ، همراه با ترجمه فارسی و ویرایش جدید، در 14 جلد از سوی پژوهشکده علوم و معارف حدیث مؤسسه دارالحدیث منتشر شد.
«ميزان الحكمة» با ارائۀ آيات الهى و احاديث زندگىساز معصومان(ع)، پهنۀ پرگسترۀ زندگى دينى را پوشش داده و توصيههاى دينى را در بسيارى از مسائل خُرد و كلان جامعۀ بشرى ارائه كرده است.
اين اثر، حاصل انديشه اى تازه در دهه هاى پنجم وششم قرن حاضر است كه به اقتضاى نيازهاى زمانه، تنها يك مجموعه حديثىِ اخلاقى و موعظه اى نيست، اگرچه شامل آن نيز هست. اثر مذكور، همچنين افزون بر پاسخگويى به نيازهاى عصر خود در عرصههاى گوناگون، پاسخ مشكلات و شبهات مختلف (از شبهات فلسفى گرفته تا سيره و رفتار پيشوايان حقيقى اسلام) را يک جا و بر اساس معارف هستى شناسانۀ اهل بيت عصمت و طهارت(ع)، عرضه كرده است.
مجموعۀ «ميزان الحكمة»، از اين ويژگى ها برخوردار است:
۱. هدف از ارائۀ چنين اثرى، نگاه جامع به معارف دينى است كه فهم عميق تعاليم الهى را به ارمغان بياورد. اين نگاه، محصول تفسير هر آيه و يا روايت در منظومۀ هماهنگ گزارههاى دينى است. اين منظومه، با كنار هم نهادن اعضاى هر خانوادۀ حديثى بر اساس مضمون، رسيدن به اين هدف را تسهيل مىكند.
۲. در اين مجموعه تلاش شده تا موضوعبندى احاديث، با دقّت نظر انجام گيرد و از تكرار احاديث يا تداخل عناوين، در حدّ امكان خوددارى شود.
۳. اين اثر، ناظر به روايات فقهى نيست و به ذكر احاديثى كه مضمون اخلاقى يا اجتماعى دارند و يا مربوط به مسائل فكرى و اعتقادىاند، مىپردازد.
۴. مؤلّف در تنظيم اين اثر، از مصادر روايى شيعه و اهل سنت سود جسته و پيش از بيان روايات معصومان(ع) در هر موضوع، نخست آيات مربوط به آن را آورده است.
۵. مؤلّف، اگرچه به اسناد روايات نپرداخته، اما با بهرهگيرى از تحليل محتوايى احاديث و چينش احاديث مشابه و هممضمون با قرآن، عقل و ديگر احاديث متقن و معتبر، تا حدود زيادى توانسته است احاديث نامعتبر را كنار نهد و يا درستىِ آنها را با توضيح و بيان، عرضه كند. توضيحات سودمند موجود در ابواب مربوط به پيامبران(ع) و نيز برخى ابواب مشكل اعتقادى (مانند: قضا و قدر و معرفت) از اين موارد است.
۶. اين مجموعه از ۵۶۰ عنوان اصلی، ۴۱۹۷ عنوان فرعی و ۲۳ هزار حديث تشكيل شده است. عنوانهاى اصلى كتاب بر اساس الفبا تنظيم يافته است.
اين اثر در سال ۱۳۷۶ توسط آقاى حميدرضا شيخى به فارسى ترجمه شد و همراه با متن عربى در پانزده جلد به چاپ رسيد كه جلد پانزدهم آن، فهرستها و نمايههاى مجموعه است. مشخصات اين چاپ، عبارت است از: «ميزان الحكمة» با ترجمۀ فارسى، ترجمۀ حميدرضا شيخى، قم: دار الحديث، چاپ دوم، ۱۳۷۹، ۱۵ج، وزيرى.
استقبال چشمگير از اين اثر، موجب شد كه تاكنون مجموعاً حدود بيست بار (با ترجمه و بدون ترجمه) تجديد چاپ گردد. در این چاپ ویرایش مجدّد متن عربی و فارسی آغاز شد و اصلاحات زیر در متن عربی انجام گرفت:
۱. افزودن و یا جا به جایی برخی آیه‌ها.
۲. کامل آوردن آیات.
۳. افزودن برخی «بیان»ها در ابوابی که نیاز به توضیح داشتند.
۴. توضیح و تفسیر برخی لغات مشکل.
۵. حذف تعدادی از احادیث تکراری.
۶. اضافه کردن روایات به برخی از موضوعات کم روایت.
۷. مرتب کردن دوبارۀ روایات به ترتیب خاندان رسالت(ع).
۸. تنظیم مجدّد شماری از ابواب.
۹. تبدیل منابع ضعیف به قوی‌تر.
۱۰. تصحیح برخی اغلاط در اِعراب کلمات.
متن ترجمۀ فارسی نیز مجدداً با متن عربی مقابله شد و تغییرات و اصلاحات ضروری در آن انجام گرفت. همچنین متن ترجمۀ فارسی از نو ویرایش شد.
«ميزان الحكمة» با ارائۀ آيات الهى و احاديث زندگىساز معصومان(ع)، پهنۀ پرگسترۀ زندگى دينى را پوشش داده و توصيههاى دينى را در بسيارى از مسائل خُرد و كلان جامعۀ بشرى ارائه كرده است.
اين اثر، حاصل انديشه اى تازه در دهه هاى پنجم وششم قرن حاضر است كه به اقتضاى نيازهاى زمانه، تنها يك مجموعه حديثىِ اخلاقى و موعظه اى نيست، اگرچه شامل آن نيز هست. اثر مذكور، همچنين افزون بر پاسخگويى به نيازهاى عصر خود در عرصههاى گوناگون، پاسخ مشكلات و شبهات مختلف (از شبهات فلسفى گرفته تا سيره و رفتار پيشوايان حقيقى اسلام) را يک جا و بر اساس معارف هستى شناسانۀ اهل بيت عصمت و طهارت(ع)، عرضه كرده است.
مجموعۀ «ميزان الحكمة»، از اين ويژگى ها برخوردار است:
۱. هدف از ارائۀ چنين اثرى، نگاه جامع به معارف دينى است كه فهم عميق تعاليم الهى را به ارمغان بياورد. اين نگاه، محصول تفسير هر آيه و يا روايت در منظومۀ هماهنگ گزارههاى دينى است. اين منظومه، با كنار هم نهادن اعضاى هر خانوادۀ حديثى بر اساس مضمون، رسيدن به اين هدف را تسهيل مىكند.
۲. در اين مجموعه تلاش شده تا موضوعبندى احاديث، با دقّت نظر انجام گيرد و از تكرار احاديث يا تداخل عناوين، در حدّ امكان خوددارى شود.
۳. اين اثر، ناظر به روايات فقهى نيست و به ذكر احاديثى كه مضمون اخلاقى يا اجتماعى دارند و يا مربوط به مسائل فكرى و اعتقادىاند، مىپردازد.
۴. مؤلّف در تنظيم اين اثر، از مصادر روايى شيعه و اهل سنت سود جسته و پيش از بيان روايات معصومان(ع) در هر موضوع، نخست آيات مربوط به آن را آورده است.
۵. مؤلّف، اگرچه به اسناد روايات نپرداخته، اما با بهرهگيرى از تحليل محتوايى احاديث و چينش احاديث مشابه و هممضمون با قرآن، عقل و ديگر احاديث متقن و معتبر، تا حدود زيادى توانسته است احاديث نامعتبر را كنار نهد و يا درستىِ آنها را با توضيح و بيان، عرضه كند. توضيحات سودمند موجود در ابواب مربوط به پيامبران(ع) و نيز برخى ابواب مشكل اعتقادى (مانند: قضا و قدر و معرفت) از اين موارد است.
۶. اين مجموعه از ۵۶۰ عنوان اصلی، ۴۱۹۷ عنوان فرعی و ۲۳ هزار حديث تشكيل شده است. عنوانهاى اصلى كتاب بر اساس الفبا تنظيم يافته است.
اين اثر در سال ۱۳۷۶ توسط آقاى حميدرضا شيخى به فارسى ترجمه شد و همراه با متن عربى در پانزده جلد به چاپ رسيد كه جلد پانزدهم آن، فهرستها و نمايههاى مجموعه است. مشخصات اين چاپ، عبارت است از: «ميزان الحكمة» با ترجمۀ فارسى، ترجمۀ حميدرضا شيخى، قم: دار الحديث، چاپ دوم، ۱۳۷۹، ۱۵ج، وزيرى.
استقبال چشمگير از اين اثر، موجب شد كه تاكنون مجموعاً حدود بيست بار (با ترجمه و بدون ترجمه) تجديد چاپ گردد. در این چاپ ویرایش مجدّد متن عربی و فارسی آغاز شد و اصلاحات زیر در متن عربی انجام گرفت:
۱. افزودن و یا جا به جایی برخی آیه‌ها.
۲. کامل آوردن آیات.
۳. افزودن برخی «بیان»ها در ابوابی که نیاز به توضیح داشتند.
۴. توضیح و تفسیر برخی لغات مشکل.
۵. حذف تعدادی از احادیث تکراری.
۶. اضافه کردن روایات به برخی از موضوعات کم روایت.
۷. مرتب کردن دوبارۀ روایات به ترتیب خاندان رسالت(ع).
۸. تنظیم مجدّد شماری از ابواب.
۹. تبدیل منابع ضعیف به قوی‌تر.
۱۰. تصحیح برخی اغلاط در اِعراب کلمات.
متن ترجمۀ فارسی نیز مجدداً با متن عربی مقابله شد و تغییرات و اصلاحات ضروری در آن انجام گرفت. همچنین متن ترجمۀ فارسی از نو ویرایش شد.
