توجه به مباحث اين نوشتار در مجموع مى توان به اين نتايج دست يافت:
1. بحث تعارض جرح و تعديل در دو مقام مستقل قابل طرح است: مقام اول، اينكه آيا به هنگام تعارض جرح (تضعيف) و تعديل (توثيق) روات، كدام مقدم است؟ آيا بايد جانب جرح را بر تعديل مقدم داشت و يا بالعكس جانب تعديل را بر جرح؟ آيا بايد قايل به توقف شد؟ و يا اينكه مى بايد تفصيل در مسئله قايل شد؟ آيا بايد به قرائن و امارات خارجى توجه كرد؟ در اين مقوله اقوال مختلفى است كه تفصيل آن در اين مقال نمى گنجد. ^۱
مقام دوم، اينكه بر فرض وقوع تعارض، آيا معيار يا معيارهايى ويژه براى ترجيح آراى رجال شناسان متقدم و يا متأخر شيعه بر يكديگر وجود دارد؟ آيا همه خبرگان دانش رجال، بر تقدم رأى يكى از رجال شناسان نظير نجاشى بر ديگران، اتفاق نظر و اجماع دارند؟ نوشتار پيش روى، ناظر به مقام دوم است.
2. بدون ترديد نجاشى و كتاب رجال او در منظر رجال شناسان و اصوليان و فقهاى بزرگ شيعه، از امتياز ويژه اى برخوردار است، و چه بسا بتوان ادعا نمود كه كتاب او از بهترين و مهم ترين و متقن ترين كتب رجالى و از جمله مهم ترين ويژگى هاى شخصيتى نگارنده نيز ضبط و دقت و مهارت او در اين دانش است. ^۲ اين معنا به وضوح در سخنان بسيارى از بزگران و انديشمندان شيعه نظير سيد بحرالعلوم، شيخ آقا بزرگ، محدث نورى، سيد حسن صدر، ملا محمّد تقى شوشترى، آقاى خويى، آقاى خامنه اى، استاد سبحانى و ديگران مشهود است.
3. در مورد ترجيح رأى نجاشى بر ابن غضايرى، براساس نظر كسانى نظير آقاى خويى كه در اصل انتساب كتاب الضعفاء به ابن غضايرى ترديد دارد، هيچگونه بحثى نيست؛ اما كسانى نظير مرحوم شوشترى كه ابن غضايرى را در دقت نظر بى نظير و اعتماد نجاشى بر او را دليل بر همين معنا دانسته، بر اين باورند كه «تقدم قول شيخ و نجاشى بر او (ابن غضايرى) معلوم نيست». به عنوان نمونه وى همچنين درباره (بكر بن صالح رازى) معتقد است كه وى با توجه به قرائن ثقه است، گرچه ابن غضايرى و به پيروى از او، نجاشى، او را نكوهش كرده اند. ^۳
4. اما در مورد تعارض رأى نجاشى با شيخ طوسى، با اينكه مرحوم شوشترى اظهار مى دارد كه نجاشى تنها در يك جا به الفهرست ابن نديم استناد كرده است و آن در مورد «بُندار