ءَاخَرَ سَيِّئًا عَسَى اللَّهُ أَن يَتُوبَ عَلَيْهِمْ إِنَّ اللَّهَ غَفُور?رَّحِيم? ، چند قول درباره اين گروه [كه عمل خوب و بد هر دو داشتند و اميد مى رفت خدا آنان را ببخشد] آورده است:
«قول اوّل، اين كه آنان جماعتى هفت نفره يا هشت نفره يا ده نفر از اهل مدينه بودند كه أبولُبابه يكى از آنان و گناهشان تخلّف از رسول خدا(ص) در جنگ تبوك بود.
قول دوم، اين كه آيه فقط درباره أبولُبابه است و گناهش تخلّف از جنگ تبوك بود.
قول سوم ،اين كه آيه فقط درباره أبولُبابه است و گناهش اين بود كه در جنگ بنى قُريظه به يهوديان گفت: اگر تسليم گرديد، كشته مى شويد»، و اشاره به حلق خود كرد.
قول چهارم، اين كه اين گروه اهل مدينه نبودند، بلكه از اعراب صحرانشين بودند.
خود طبرى اين را اختيار مى كند كه آيه درباره عدّه اى از اهل مدينه است كه أبولُبابه يكى از آنان بود.
آن گاه شيخ طوسى در تفسير آيه مى نويسد: «روي عن ابن عبّاس إنّه قال: نزلت هذه ال آية في عشرة أنفس تخلّفوا عن غزوة تبو* فيهم أبولُبابه فربط سبعة منهم أنفسهم إلى سوارى المسجد إلى ان قُبِلت توبتهم، و قيل كانوا سبعة منهم أبولُبابه و قال أبوجعفر: نزلت في أبي لُبابه و لم يذكر غيره، و كان سبب نزولها فيه ما جرى منه في غزوة بنى قريظة و به قال مجاهد. و قال الزُّهرى: نزلت في أبي لُبابه خاصّة حين تأخر عن تبوك...». (التبيان، ج 5، ص 290)
پيداست كه مقصود شيخ طوسى از أبوجعفر، أبوجعفر طبرى است، ولى در التبيان (چاپ بيروت) نوشته اند: «و قال أبوجعفر عليه السلام»، به توهّم اين كه مقصود امام محمّد باقر(ع) است.
بايد دانست اين كه شيخ طوسى نوشته است: «و قال أبوجعفر: نزلت في أبي لُبابه...»، أبوجعفر طبرى اين مطلب را به عنوان قول خودش نياورده است بلكه به عنوان يك قول در مقابل سه قول ديگر آورده و آن را از مجاهد نقل كرده است، ولى ظاهر عبارت شيخ اين است كه اين قول خود طبرى است كه بايد گفت: در عبارت شيخ مسامحه وجود دارد.
سپس طبرسى در تفسير آيه، ضمن شأن نزول آن مى نويسد:
«و روي عن أبي جعفر الباقر عليه السلام أنها نزلت في أبي لُبابه و لم يذكر غيره معه و سبب نزولها فيه ما جرى منه في بنى قُريظة حين قال: ان نزلتم على حكمه فهو الذّبح و به قال مجاهد».
طبرسى، در اين جا، از عبارات شيخ طوسى در التبيان اقتباس كرده است؛ با اين توهّم كه شيخ، اين مطلب را از امام محمّد باقر(ع) نقل مى كند؛ در حالى كه آنچه را شيخ در