پاسخی به كتاب «حديث های خيالی» - صفحه 162

مجموعه اين موارد ـكه در حدود بيش از دويست و بيست مورد است ـ گوياى آن است كه منظور از أبو جعفر در التبيان أبوجعفر باقر(ع) است، نه طبرى.
ما نكات بسيارى را مطرح نكرده ايم و بسيار مى توانستيم ناقد را در گفتارش مؤاخذه كنيم و مناقشات فراوانى ارائه كنيم، ولى باز با تكيه بر رجوع خوانندگان و دقت آنان از طرح نكات ديگر خوددارى مى كنيم. خواننده محترم، به هنگام بررسى، به اين نكات خواهد رسيد.
ما مى توانيم بگوييم كه ايشان با پا گرفتن اين احتمال در ذهنش، بر اثر مراجعه چند مورد، خواسته آن را تثبيت كند. او پنداشته كه امام باقر(ع) در اين مواردْ روايت تفسيرى ندارد و محمّد بن جرير طبرى در التبيان، بلكه در تفسير و در ميان مفسران، چهره اى است كه با تعبير أبو جعفر شناخته مى شود؛ غافل از اين كه امام باقر(ع) روايات تفسيرى فراوانى دارد و شيخ طوسى مى خواسته تفسير امام را در التبيان مطرح سازد و روايات تفسيرى امام باقر(ع) را به ميان تفسير و مفسران بياورد.
گفتنى است، همان گونه كه بارها اشاره شده است، شيخ طوسى در حدود 250 مورد تفسيرى را از أبو جعفر نقل مى كند كه از اين موارد، حدود بيش از بيست مورد در همان موضوع از طبرى نقل تفسير مى كند؛ به گونه اى كه مشخص است قطعاً منظور از أبو جعفر، غير طبرى است.

بررسى موارد نقد

مجموعاً بيست مورد در مقاله و كتاب از سوى ناقد مطرح شده است.
اين موارد، هر كدام، در يك سوره و گاه، چند مورد، در يك سوره آمده است كه ترتيبى در كلام ناقد ندارد. ما در اين مقاله به برخى از موارد مى پردازيم.
1 . در كتاب حديث هاى خيالى، ص 65 مورد چهاردهم را چنين مى آورد، مى نويسد:
طبرى در تفسير آيه «أم يحسدون النّاسَ عَلى ما آتاهُمُ

صفحه از 179