مى بينيم كه در اين جا نيز أبوجعفر طبرى با أبوجعفر امام محمّد باقر(ع) اشتباه شده و يك حديث خيالى منسوب به امام محمّد باقر(ع) به وجود آمده است كه يكى از مرسلات طبرسى از امام باقر ـعليه السّلام ـ به شمار مى رود.
راوى اين حدى،ث يعنى طبرسى راستگو و سندش اصطلاحاً صحيح است، ولى آنچه به امام محمّد باقر(ع) نسبت داده شده، بر خلاف واقع است.

دفاع ما

با يك بررسى مشخص مى شود كه منظور التبيان از أبوجعفر، در اين دو مورد، أبوجعفر باقر(ع) است. اين دو مورد، مربوط به دو آيه پى در پى از سوره مائده، يعنى آيه 106 و 107 است:
مورد اوّل. در شأن نزول آيه،
مورد دوم. در تفسير آيه.
ناقد در مورد اوّل، شأن نزول را مطرح مى كند و معتقد است كه أبوجعفرى كه در كنار واقدى آمده همان أبوجعفر طبرى است و در مورد دوم، منظور از أبوجعفر را درباره تعيين نمازى كه در آيه آمده است، أبوجعفر طبرى مى داند.
گفتنى است، در مورد دوم ،ما چند أبوجعفر داريم كه تنها ناقد يكى از آنها را ذكر كرده است؛ به اين شكل:
1. أبوجعفر در تعيين نماز،
2. أبوجعفر در تفسير «منكم»،
3. أبوجعفر در تفسير «من غيركم»،
4. أبوجعفر در تفسير «أو» در «أو آخران من غيركم» كه آيا «أو» براى ترتيب است يا تخيير.
شيخ طوسى(قده) در التبيان، در پنج مورد، در ذيل دو آيه، تعبير أبوجعفر دارد؛ يك مورد در شأن نزول و چهار مورد در تفسير «منكم»، «من غيركم»، «أو اخران» و «من بعد الصلاة.» در همه اين موارد، منظور امام باقر(ع) است. وحدت سياق هم همين را حكم مى كند. آشنايى با تفسير التبيان نيز همين را مى گويد. توجّه به روايت امام باقر(ع) در تفسير على بن ابراهيم و روايت آمده در وسائل الشيعة، ج 19، ص 309 نيز با اين تطبيق هماهنگ است. عدم اختيار يكى از تعقيب و تخيير در «أو» توسط طبرى باز همين را اثبات مى كند كه منظور از أبوجعفر، أبوجعفر طبرى نيست. حضور «عليه السلام» و «عليهما السلام» نيز تصديق و گواه اين تطبيق است.
نسخه خطى و عكسى سده پنجم همين را مى گويد. جناب أمين الاسلام هم همين را فهميده است. ديگران هم همين را فهميده اند. حدود 150 مورد در كل التبيان ـكه منظور طبرى بوده