گفتار سوم : استفاده مؤلّفان رجالى از «الفهرست»

الف . مؤلّفان شيعى

الفهرست شيخ طوسى ، از ابتداى تأليف ، مورد توجّه و استناد مؤلّفان در حوزه رجال و فهرست نگارى قرار گرفته است .
شايد بتوان قديمى ترين سند استفاده مؤلّفان از اين كتاب را ، استفاده نجاشى از آن دانست . در موارد بسيارى از رجال النجاشى ، شواهدى وجود دارند كه بر استفاده از
اين كتاب و استناد به آن ، دلالت دارند . ^۱
پس از آن عصر ، اوّلين كتاب جامع رجالى شيعه به وسيله سيّد على بن طاووس تأليف شد كه حلّ الإشكال فى معرفة الرجال نام داشت . مؤلّف اين كتاب ، در مقدّمه آن ـ كه در ضمن كتاب التحرير الطاووسى باقى مانده است ـ تصريح كرده كه الفهرستِ شيخ طوسى را يكى از مصادر كتابش قرار داده و آن را به سند معتبر نقل نموده است . ^۲
پس از آن تاريخ نيز تمام مصادر رجالى شيعه ، از خلاصة الأقوال علاّمه حلّى تا كتاب هاى عصر حاضر ، از اين كتاب به عنوان مصدر اوّلىِ متقن ، استفاده كرده اند .