تأليفات نجاشى

نجاشى رحمه الله در شرح حال خودنوشت، ^۱ كتاب هاى خود را اين چنين معرّفى مى نمايد :
1 . كتاب الجمعة و ما ورد فيه من الأعمال ،
2 . كتاب الكوفة و ما فيها من الآثار و الفضائل ،
3 . كتاب أنساب بنى نصر بن قعين و أيّامهم و أشعارهم ،
4 . كتاب مختصر الانوار و مواضع النجوم التى سمّتها العرب .
در نسخه چاپ شده كنونى، كتاب اخير، همين گونه نام برده شده است ؛ ولى در بسيارى از نسخه هاى قديمى ، مختصر الأنواء آمده است .
در تفسير «نوء» كه به «انواء» جمع بسته مى شود ، اختلاف وجود دارد :
برخى آن را به سقوط منزلى (قرارگاهى) از منازل بيست و هفتگانه ماه و طلوع منزلى ديگر از آن منازل گفته اند .
برخى ديگر، آن را مطلق منازل ماه گفته اند .
برخى نيز اثرى را كه با سقوط ماه از هر منزل يا هنگام سقوط آن منزل به وجود مى آيد ، نوء گفته اند و بر همين تفسير ، «نوء باران» اطلاق شده است .
شيخ آقابزرگ تهرانى ، دو كتاب ديگر را نيز از تأليفات نجاشى دانسته است :
1 . أخبار بنى سنسن. ^۲
نجاشى خود در شرح حال ابو غالب زرارى مى گويد :
من اخبار بنى سنسن را گرد آورده ام. ^۳
2 . تفسير. ^۴
شيخ آقابزرگ تهرانى وجود اين كتاب را از نقل ابن شهرآشوب در كتاب الأسباب والنزول و از ابتداى كتاب مناقب آل أبى طالب ، استفاده كرده است . تذكّر اين نكته لازم است كه در كتاب مناقب آل أبى طالب ^۵ تفسير را به نجاشى نسبت داده و مشخّصات ديگرى از آن نياورده است .

4 . سفر به منطقه جزيره

نجاشى رحمه الله به استفاده از درس ابو الحسن على بن محمّد عدوى شمشاطى تصريح كرده ، درباره او مى گويد :
كان شيخاً بالجزيرة. ^۱
اين عبارت، اشاره به آن دارد كه نجاشى در اين منطقه با استادش ملاقات داشته است.
غالباً مراد از جزيره، منطقه بين دجله و فرات است كه در آن ، شهرها و آبادى هاى بسيارى وجود دارد. ^۲

5 . سفر به بصره

به احتمال قوى، شيخِ نجاشى از درس احمد بن على بن عبّاس بن نوح سيرافى در
بصره استفاده كرده است ؛ چرا كه درباره او مى گويد :
أستاذنا و شيخنا و من استفدنا منه . ^۳
او همچنين تصريح كرده كه ابن نوح ساكن بصره بوده است.