پنج . قبيله

از جمله مشخّصه هاى افراد در بين اعراب ، انتساب آنان به قبيله هاست كه گاه به صورت طبيعى و بر اساس تولّد و گاه بر اساس الحاق فرد به يك قبيله ، صورت مى گيرد .

نكته : مراتب نسب

مراتب ششگانه نسب در بين اعراب ، عبارت اند از :
الف . شِعب : بزرگ ترين واحد انساب شمرده مى شود ، مانند : عدنان كه اساس قحطانيان است . نامگذارى به «شعب» ، به سبب منشعب شدن قبايل از آن است .
ب . قبيله : تقسيم كوچك تر از شعب است ، مانند : ربيعه و مُضَر .
ج . عماره : تقسيم كوچك تر از قبيله است ، مانند : بنى مناف و بنى مخزوم .
د . بطن : تقسيم كوچك تر از عماره است .
ه . فخذ : تقسيم شده بطن است ، مانند : بنى هاشم و بنى اميّه .
و . فصيله : تقسيم شده فخذ است .
ز . عشيره . برخى آن را همان فصيله و برخى آن را به معناى اقوام نزديك دانسته اند . ^۱

شش . محلّ تولّد (وطن)

در شناسايى افراد ، محلّ تولّد ، جايگاه ويژه اى دارد . از همين روست كه نسبت دادن افراد به وطنشان ، امرى شايع و متعارف است .
در رجال النجاشى ، بيشتر اشخاص با : كوفى ، بصرى ، مدنى ، بغدادى ، قمى و جز اينها ، توصيف شده اند كه همگى وطن آنان را نشان مى دهند .
نجاشى رحمه الله در كتابش ، حتّى نسبت به برخى از افراد كه وطن و انتساب آنان به شهر يا منطقه خاصّى ، مورد اختلاف بوده ، توجّه كافى نموده است .

چهار . نسب

از جمله داده هاى مهمّى كه نجاشى رحمه الله در مجموعه اطّلاعاتِ ذيل هر عنوان ، ارائه كرده ، نسب صاحب شرح حال است . وى با دقّت كامل كوشيده است كه نسب سادات صحيح النسب را به صورت متّصل برشمارد . ^۱
وى همچنين هاشميانى را كه نسبشان به عبد المطّلب مى رسيده ، با عنايت خاصّى شناسانده است . ^۲
گذشته از سادات و هاشميان ، او نسب هاى مشهور عرب را نيز ذكر كرده است . براى نمونه ، او نسب اشخاصى ^۳ را كه به عدنان مى رسيده اند ، با واسطه هاى بسيار شناسانده است ^۴ و نيز بنى شيبان ، ^۵ بنى طى ^۶ و بنى تميم ^۷ را .
نقل اين اطّلاعات از انساب مختلف ، نشانگر تبحّر نجاشى رحمه الله در علم انساب است .