121
تاريخ حديث شيعه در سده های هشتم تا یازدهم هجری

لوجدناها جميعاً عليهم لا لهم... . ۱
از نظر نويسنده ، بيشتر احاديث اهل سنّت ، در تدبير دنيا و سياست مُلك است ، در حالى كه بيشتر روايات آل محمّد عليهم السلام ، در تدبير آخرت و سياست ملكوت و كشف حقايق است . ۲
نقد ديگر نويسنده بر روايات اهل سنّت ، آن است كه بسيارى از احاديثى را كه ساختگى بودن آنها روشن است ، روايت مى كنند ؛ احاديثى كه براى رسيدن به اهدافى خاص و تغيير برخى قواعد و تثبيت پاره اى قضايا جعل شده است . ۳
از نظر او ، قرآن ، اختلاف را در آياتى چند ، نكوهش كرده است ، در حالى كه اهل سنّت از پيامبر صلى الله عليه و آله روايت مى كنند كه : «إختلاف اُمّتى رحمة» . ۴
از منابع ياد شده كتاب ، السقيفةى عمر بن شيبه نميرى است . ۵ نيز پس از ذكر روايات فراوان در فضايل و مناقب اميرمؤمنان مى نويسد :
هذا مقنع فى هذا المختصر من روايات القاضى الزاهد العدل أبى الحسن بن على بن محمّد الطيب الجلالى المعروف بأبى نعيم ـ رضى اللّه عنه ـ . ۶
همچنان كه ياد شد ، نويسنده ، منابع و مآخذ احاديث را ذكر نكرده است . به نظر مى رسد در كنار انبوه گزارش هاى تاريخى و احاديثى كه از منابع شناخته شده حديثى نقل شده ، پاره اى روايات در كتاب وجود دارد كه در منابع حديثى متقدّم ، يافت نمى شود ؛ مانند اين دو روايت :

1.همان جا.

2.همان، ص ۱۸۸.

3.همان، ص ۱۸۹.

4.همان، ص ۲۰۲.

5.همان، ص ۷۹.

6.همان، ص ۹۶.


تاريخ حديث شيعه در سده های هشتم تا یازدهم هجری
120

گذشته تاريخ مى داند . ۱
نويسنده ، در فصلى به شرايع الهى و شمارش آنها پرداخته است . از نظر او ، شش پيامبر صاحبْ شريعت (پيامبران اولوالعزم به اضافه آدم عليه السلام ) آمده اند كه شريعت هر كدام ، جديد و ناسخ پيشين بوده است . هر پيامبر صاحبْ شريعتى ، دوازده وصى دارد كه حافظ شريعت و عهده دار تبيين و تفسير آن اند . وى ، آن گاه ، اوصياى پيامبران يادشده را بر مى شمارد . اوصياى نام برده شده براى رسول اكرم ، برخلاف تصوّر عبارت اند از : 1 . شيث ، 2 . انوش ، 3 . قينان ، 4 . مهلائيل و ... . ۲
تحليل هاى نويسنده ، افزون بر مايه هاى ادبى ـ تاريخى ، آميزه اى از مايه هاى عقلى ، فلسفى و روان شناختى است . در نمونه زير ـ كه بيانگر نبوّت پيامبر اكرم است ـ مايه هاى فلسفى مشهود است :
لم تزل العناية الإلهيّة والأنوار السماوية تربّى محمّداً صلى الله عليه و آله وتمدّه الأكوان بخصائصها وتذاد الدنيا عنه فى نقائصها وتتلألؤ عليه الأنوار الملكوتية وتشرق عليه الشعاعات النبويّة وتنطق الكمالات البشرية حتّى جذبه جاذب الحق العلوى و خاطبه اللسان الملكى الجبرئيلى و بلغ أشده و أكمل رشده و قال له... فعلم حقيقة الأمر النازل و هو صورة العقل الأول... . ۳
نويسنده ، در بيان گزارش هاى تاريخى ، منابع خود را ذكر نمى كند . وى در نقل احاديث ، از منابع شيعه و اهل سنّت ، استفاده كرده است . نويسنده ، درباره انگيزه نقل احاديث اهل سنت نوشته است :
إنّما ذكرنا هذه الأحاديث من رواية العام فى هذا الكتاب تلويحاً للمستبصرين و تنبيهاً على أنّه لو أردنا اعتبار أخبار العوام وأحاديثهم

1.همان. ص ۱۷ و ۱۸.

2.ر.ك: همان، ص ۴۲ ـ ۴۳.

3.همان، ص ۵۳ .

  • نام منبع :
    تاريخ حديث شيعه در سده های هشتم تا یازدهم هجری
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 105618
صفحه از 461
پرینت  ارسال به