125
تاريخ حديث شيعه در سده های هشتم تا یازدهم هجری

استفاده از ادلّه عقلى و احاديث ، و با استناد به آيات قرآن است . جلد دوم ، شامل مباحث ناسخ و منسوخ ، محكم و متشابه ، عامّ و خاص ، مطلق و مقيّد و ديگر مباحث اصول فقه است . جلد سوم و چهارم ، در فقه آل محمّد عليهم السلام است و جلد پنجم ، مشتمل بر اسرار و قصص قرآن با فوايد ديگر . ۱
بنا به گفته محقّق تهرانى ، نويسنده ، كتاب را پس از سال 772 ق ، و پيش از سال 777 ق ، نگاشته است . ۲ نسخه خطّى كتاب الأنوار المضيئة فى الحكمة الشرعية ، موجود است . ۳
به هر حال ، كتاب منتخب الأنوار المضيئة ، برگرفته از باب دوازدهم از بخش امامت جزء اوّل كتاب نيلى نجفى است كه گزينش كننده اى كه نام وى دانسته نيست ، پس از درگذشت نويسنده ، به گزينش باب مربوط به امام دوازدهم عليه السلام از كتاب ياد شده به صورت كتابى مستقل ، اقدام كرده است . در مقدّمه كتاب منتخب الأنوار آمده است :
و بعد؛ فهذه فى ذكر القائم الحجّة عليه السلام ، و ذكر إمامته و وجوده و ذكر والدته و ولادته و غيبته و ما يكون فى أيّامه عند ظهوره . انتخبتها من كتاب «الأنوار المضيئة فى الحكمة الشرعيّة المستنبطة من الآيات الالهيّة» من مؤلّفات المولى السيّد العالم العامل الفاضل الكامل البحر الفهّامة، والنحر النّسابة العلاّمة بهاء الملّة والدين على بن عبد الحميد الحسينى النجفى ـ قدس اللّه روحه الشريفة وجزاه اللّه عن سلفه أفضل الجزاء ـ . ۴

1.رياض العلماء، ج ۴، ص ۱۳۴؛ الذريعة، ج ۲، ص ۴۱۷.

2.همان، ص ۳۹۸ (ش ۱۵۹۵) و ص ۴۴۴ (ش ۱۷۲۳).

3.فهرست نسخ خطّى كتاب خانه مجلس شوراى اسلامى، ش ۱۰۲۰۱.

4.منتخب الأنوار المضيئة، تحقيق: سيّد عبداللطيف كوهكمرى، ص ۳، تحقيق: موسسه امام هادى عليه السلام ، ص ۳. با توجّه به نصّ ياد شده، سخن صاحب الذريعة كه در جايى اصل كتاب الأنوار را از سيّد علم الدين مرتضى على بن جلال الدين عبد الحميد نسّابه بن شمس الدين فخّار بن معد موسوى حائرى دانسته، اشتباه به نظر مى رسد (ر.ك : الذريعة، ج ۲، ص ۴۴۲، ش ۱۷۲۲).


تاريخ حديث شيعه در سده های هشتم تا یازدهم هجری
124

كتاب خانه شيخ على كاشف الغطاء ، خبر داده است . ۱
اين كتاب ، به سال 1370 ق ، به همّت المطبعة الحيدرية ى نجف ، بدون تحقيق و تصحيح ، منتشر شده است . البته محمّد على اورد آبادى(همان : اُردوبادى) غروى ، مقدّمه اى در شرح حال مؤلّف ، بدان افزوده است . المحتضر ، از مصادر بحار الأنوار ۲ و مستدرك الوسائل ۳ است .

6 . منتخب الأنوار المضيئة ۴

از كتاب هاى كلامى بر جاى مانده از دوره مورد بحث ، كتاب منتخب الأنوار المضيئة است كه برگرفته از كتاب الأنوار المضيئة فى الحكمة الشرعيّة ، نوشته محدّث ، متكلّم و نسب شناس بزرگ ، سيّد بهاءالدين على بن عبد الكريم بن عبد الحميد نيلى نجفى (زنده در 803 ق) و استاد ابن فهد حلّى است .
كتاب الأنوار المضيئة ، از مصادر بحار الأنوار است . ۵ علاّمه مجلسى ، اين كتاب و كتاب ديگر نويسنده به نام السلطان المفرّج عن أهل الإيمان را مشتمل بر اخبارى غريب در باب رجعت و احوال حضرت مهدى(عج) دانسته و نويسنده آنها را از نقيبان و نجيبان برجسته بر شمرده است . ۶
صاحب معالم ، در معرّفى كتاب رجال سيّد بهاء الدين نيلى ، گزارشى از محتواى اين كتاب نيز به دست داده است . بنا به گفته او ، كتاب الأنوار المضيئة ، شامل پنج جلد به شرح زير بوده است . جلد اوّل ، در علم كلام ، شامل اثبات آراى كلامى اماميه با

1.الذريعة، ج۲۰ ، ص۱۴۳ (ش ۲۳۰۸).

2.بحار الأنوار، ج ۱، ص ۱۶.

3.مستدرك الوسائل، ج ۳، ص ۲۹۱ و ۳۲۶ و ج ۱۰، ص ۴۰۰.

4.ر.ك: رياض العلماء، ج ۴، ص۱۲۶؛ الذريعة، ج ۲، ص ۴۱۵ و ۴۲۲ (ش ۱۷۲۲ و ۱۷۲۳) و ج ۱۶، ص ۷۷ (ش ۳۹۱)؛ فهرس التراث، ج ۱، ص ۷۴۱؛ منتخب الأنوار المضيئة، تحقيق: مؤسسه امام هادى عليه السلام ، مقدمه.

5.بحار الأنوار، ج ۱، ص ۱۷.

6.همان، ص ۳۴.

  • نام منبع :
    تاريخ حديث شيعه در سده های هشتم تا یازدهم هجری
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 89693
صفحه از 461
پرینت  ارسال به