143
تاريخ حديث شيعه در سده های هشتم تا یازدهم هجری

جمعى از محبّان اهل بيت، هر سال كه ماه محرّم در آيد، مصيبت شهدا را تازه گردانند... و اخبار قتل شهدا ـ كه در كتب مسطور است ـ تكرار نمايند و به آب ديده، غبار ملال از صفحه سينه بزدايند و هر كتابى كه در اين باب نوشته اند، اگرچه به زيور حكايت شهدا حالى است، امّا از سمت جامعيت فضايل سبطين و تفاصيل احوال ايشان ، خالى است و بدين سبب، اشارت عالى از عالى حضرت... شرف صدور يافت كه اين فقيرِ حقير... به تأليف نسخه جامع كه حالات اهل بلا از انبيا و اصفيا و شهدا و ساير ارباب ابتلا و احوال آل عبا بر سبيل توضيح و تفصيل، در وى مسطور و مذكور بود، اشتغال نمايد و از ابيات عربى، آنچه ضرورى الذكر باشد، با ترجمه ايراد كند و از منظومات فارسى، آنچه مناسب اذهان اهل زمان باشد ، در رشته بيان كِشد. ۱
روضة الشهدا ، شامل ده باب و يك خاتمه است . باب اوّل ، در ابتلاى بعضى از انبيا عليهم السلام . باب دوم ، در جفاى قريش با حضرت رسالت و شهادت حمزه و جعفر طيّار . باب سوم ، در وفات حضرت سيّد المرسلين . باب چهارم ، در حالات حضرت فاطمه زهرا از وقت ولادت تا زمان وفات . باب پنجم ، در اخبار على مرتضى عليه السلام از زمان ولادت تا شهادت . باب ششم ، در فضايل امام حسن عليه السلام و بعضى از احوال وى از ولادت تا شهادت . باب هفتم ، در مناقب امام حسين عليه السلام و ولادت وى و احوال آن سرور بعد از وفات برادر . باب هشتم ، در شهادت مسلم بن عقيل و قتل بعضى از فرزندان او . باب نهم ، در رسيدن امام حسين عليه السلام به كربلا و محاربه وى با اعدا و شهادت آن حضرت با اولاد و اقربا و ساير شهدا . باب دهم ، در وقايعى كه بعد از حرب كربلا بر اهل بيت عليهم السلام واقع افتاد و عقوبت مخالفان كه مباشر آن حرب شدند . خاتمه ، در ذكر اولاد سبطين و سلسله نسب بعضى از ايشان .
در خاتمه ، كاشفى ، ضمن يادكرد سادات به بيان احوال و فضايل ديگر امامان نيز

1.روضة الشهدا، ص ۱۲ ـ ۱۳.


تاريخ حديث شيعه در سده های هشتم تا یازدهم هجری
142

4 . نويسنده ، در بحث از احاديث عالم ذَر ، به برخى اشكالاتى كه به اين احاديث ممكن است وارد شود ، پرداخته است . در لابه لاى اين مباحث ، به برخى از ديدگاه هاى حديث شناسى خود ، اشاره كرده كه در اين جا به طور خلاصه ، مطرح مى شود . از نظر شيخ حسن بن سليمان حلّى ، احاديث ، مانند قرآن كريم ، داراى محكم و متشابه ، خاصّ و عام ، ناسخ و منسوخ ، و مجمل و مفصّل است . از اين رو ، بر مؤمن روا نيست كه حديث را ، اعم از آن كه طريق آن صحيح باشد يا نه ، به دليل وجود مطلبى دشوار در آن ، رد كند . ۱ از نظر نويسنده ، در برابر احاديثى كه معناى آنها را نمى فهميم ، بايد توقّف كنيم . ۲ از نظر حلّى ، حديث «بعثنا معاشر الأنبياء نخاطب الناس على قدر عقولهم» كه بيانگر تعدّد و كثرت درجات عقل است ، مستلزم وجوب تسليم در برابر حديث و حرمت ردّ آن است . ليكن حديث مخالف قرآن و سنّت متفقٌ عليه را نمى توان اخذ كرد . البته تكذيب حديث و راوى آن ، روا نيست ، مگر آن كه آن را به امام معصوم برگرداند و او آن را رد كند .

6 . روضة الشهدا ۳

اين كتاب به فارسى و نگاشته ملاّ حسين واعظ كاشفى (م 910 ق) است كه با تصحيح ابوالحسن شعرانى به سال 1349 ش ، منتشر شده است .
نويسنده ، در مقدّمه ، پس از يادكردى از ابتلاى اوليا و مصائب خاندان عصمت و طهارت عليهم السلام ، تأكيد مى كند كه كتاب را براى استفاده دوستداران اهل بيت عليهم السلام ، بنا به دستور شاهزاده عبد اللّه ، معروف به سيّد ميرزا ، نگاشته است . عبارت نويسنده در اين باره ، چنين است :

1.عبارت نويسنده، چنين است: «لايحل لمؤمن أن يردّ الحديث إن صحّ طريقه أو لم يصحّ بما يكون فيه ممّا لايستبين معناه ويتضح كالقرآن العزيز» (همان، ص ۳۸۷).

2.همان، ص ۳۸۸.

3.الذريعة، ج ۱۱، ص ۲۹۴ (ش ۱۷۷۵) ؛ الكنى والألقاب، ج ۳ ، ص ۱۰۵.

  • نام منبع :
    تاريخ حديث شيعه در سده های هشتم تا یازدهم هجری
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 84646
صفحه از 461
پرینت  ارسال به