151
تاريخ حديث شيعه در سده های هشتم تا یازدهم هجری

اين بخش ، بسى افزون تر از ابواب بخشِ نخست است .
خاتمه كتاب نيز مشتمل بر دو «جمله» است . جمله اوّل ، شامل احاديث متفرّقه افزون بر آنچه در ابواب پيشين آمده است و جمله دوم ، شامل احاديث مربوط به علم و اهل علم .
از آخرين احاديث كتاب ، «مرفوعه زراره» و «مقبوله عمربن حنظله» در باب تعادل و تراجيح اخبار است كه ابن ابى جمهور ، پس از پايان روايات ، در ضمن يك «تنبيه» ، به بيان چگونگى جمع و سازگارى دادن ميان اخبار متعارض ، بر پايه احاديث ياد شده ، پرداخته است .
بحث بعدى مؤلّف ، بيان اقسام حديث است كه در بخش درايه ، به گزارش ديدگاه هاى وى خواهيم پرداخت .
پايان بخش كتاب ، ذكر دو حديث درباره فضيلت ذرّيه اميرمؤمنان ، به نقل از منهاج اليقين فى فضائل أميرالمؤمنين علاّمه حلّى است . ۱
كتاب عوالى ، از مصادر بحار الأنوار ۲ و مستدرك الوسائل ۳ است . عوالى اللّئالى ، از ديرباز ، در بوته نقد فقيهان و محدّثان بوده و نويسنده آن به خلط غثّ و سمين احاديث ، اهمال و ارسال در نقل حديث و خلط احاديث شيعه و اهل سنّت ، متهم شده است .
علاّمه مجلسى ، در عين حال كه تصريح كرده در مواردى از كتاب هاى احسايى در تأليف بحار الأنوار ، حديث نقل مى كند ؛ امّا در بخش توثيق مصادر بحار الأنوار ، نوشته است :

1.احاديث ياد شده در كشف اليقين علاّمه حلّى آمده است.

2.بحار الأنوار، ج ۱، ص ۱۳. نام كتاب در بحار الأنوار، «غوالى» ضبط شده است.

3.خاتمة مستدرك الوسائل، ج ۱، ص ۳۳۱.


تاريخ حديث شيعه در سده های هشتم تا یازدهم هجری
150

فصل هشتم ، در برگيرنده احاديثى است كه ابن ابى جمهور ، توسّط يكى از طرق هفتگانه خود از پيامبر اكرم نقل نموده است . اين فصل ، شامل 283 روايت است . گفتنى است كه بر پايه تخريج هاى محقّق كتاب ، بسيارى از احاديثى كه در فصول ياد شده آمده ، در منابع حديثى اهل سنّت ، موجود است .
فصل نهم ، به احاديث مربوط به ابواب فقهى اختصاص يافته كه برخى از اصحاب در برخى كتب آورده اند و نويسنده با طريق خود به ايشان ، آنها را نقل كرده است .
فصل دهم نيز شامل احاديثى درباره احكام و آداب دينى است .
پس از مقدّمه هاى دهگانه ـ كه شامل احاديث نبوى بودند ـ دو باب گشوده كه هر كدام در چند «مسلك» سامان يافته است . روايات باب اوّل ـ كه مرتّب به ابواب فقهى نيستند ـ شامل مسلك هاى زير است :
مسلك اوّل ، احاديثى كه برخى از متقدّمان اماميه نقل كرده اند و اسناد آنها به پيامبر صلى الله عليه و آله يا ائمه عليهم السلام بر مى گردد . در اين مسلك ، 132 روايت از مصادر گوناگون ، آمده است . مسلك دوم ، روايات در زمينه مصالح دين آمده ، كه جمال المحقّقين (علاّمه حلّى) در برخى كتاب هاى خود ، روايت كرده است . مسلك سوم ، در احاديثى فقهى است كه شهيد اوّل در آثار خود ، آورده است . مسلك چهارم ، شامل رواياتى است كه نويسنده از طريق مقداد سيورى نقل كرده است .
باب دوم ، در احاديث مربوط به ابواب فقهى است كه به ترتيب ابواب فقهى نقل شده است . اين باب ، در دو قسم است . قسم اوّل احاديثى كه از طريق فخرالمحقّقين و به ترتيب علاّمه حلّى ، مرتّب به ابواب فقهى است .
قسم دوم ، شامل احاديث فقهى است كه احمد بن فهد حلّى ، نويسنده المهذّب البارع ، روايت كرده و بر ترتيب محقّق حلّى ، صاحب الشرائع ، مرتّب شده است . ابواب

  • نام منبع :
    تاريخ حديث شيعه در سده های هشتم تا یازدهم هجری
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 84697
صفحه از 461
پرینت  ارسال به