163
تاريخ حديث شيعه در سده های هشتم تا یازدهم هجری

كتاب ، گلچينى از آثار پيشينيان را در بر گرفته كه برخى گزيده ها در حدّ يك يا دو صفحه است . كفعمى ، ابتدا به نام كتاب مورد نظر ، تصريح كرده و سپس ، گزيده آن را مى آورد . اهمّيت كتاب ، بيشتر از آن روست كه اصل بسيارى از مصادر مورد استفاده كفعمى از ميان رفته و تنها گزارش برگزيده اى از آنها در اين كتاب در دسترس است . برخى از گزينش ها از كتاب هاى حديثى بوده است .
منابع حديثى يا مرتبط با حديث كفعمى عبارت اند از :
1 . كشف المحجة ، از ابن طاووس ، ۱ 2 . مطالع الأنوار فى فضائل الأئمّة الأنوار (احتمالاً الأبرار) ، از ابوجعفر محمّد بن حامد بن عبد الوهاب ، ۲ 3 . شرح نهج البلاغة ، از ابن ابى الحديد ، ۳ 4 . الأمالى ، شيخ طوسى ، ۴ 5 . الذريعة إلى مكارم الشريعة ، از راغب اصفهانى ، ۵ 6 . مكارم الأخلاق ، از طبرسى ، ۶ 7 . مصادقة الإخوان ، از صدوق ، ۷ 8 . كتاب ابن فهد (احتمالاً عدّة الدّاعى) ، ۸ 9 . الرسالة التكليفية ، از شهيد اول ، ۹ 10 . عقاب الأعمال ، از صدوق ، ۱۰ 11 . فتح الأبواب ، از سيّد بن طاووس ، ۱۱ 12 . مجموعة ورّام ، ۱۲ 13 . التمحيص ، از ابن شعبه حرّانى ، ۱۳ 14 . قضاء حقوق المؤمنين ، از سديد الدين ابو على بن طاهر صورى ۱۴

1.مجموع الغرائب، ص ۱۵۵.

2.همان، ص ۱۵۷.

3.همان، ص ۱۵۸.

4.همان، ص ۱۶۴.

5.همان، ص ۱۶۸.

6.همان، ص ۱۷۰.

7.همان، ص ۱۷۹.

8.همان، ص ۱۸۰.

9.همان، ص ۱۸۱.

10.همان، ص ۱۸۲.

11.همان، ص ۱۸۴.

12.همان، ص ۲۴۰ و ۴۱۹.

13.همان، ص ۲۴۱. برخى كتاب را از ابن همام اسكافى دانسته اند.

14.همان، ص ۲۴۴.


تاريخ حديث شيعه در سده های هشتم تا یازدهم هجری
162

احتمال مى رود كه شهيد اوّل ، همچنان كه به تلخيص الجعفريات پرداخته ۱ و اختصار كتاب علاء بن رزين را استنساخ نموده ، ۲ برخى از احاديث نزهة الناظر را نيز گزينش و نگارش نموده و احاديثى ديگر بر آن افزوده كه جباعى ، آن را در مجموعه خود ، نقل كرده است .
از نسخ خطّى كتاب ، افزون بر نسخه موجود در مجموعه جباعى (كتاب خانه ملّى ملك ، ش 604) به نسخه موجود در كتاب خانه آستان قدس (ضمن مجموعه ش 6763) مى توان اشاره كرد كه البته به كيذرى نسبت داده شده است . دو تحقيق از كتاب در دست است . نخست ، تحقيق آقاى داوود صابرى كه به سال 1365 ش ، توسّط انتشارات آستان قدس منتشر شده و تحقيق ديگر ، همراه با ترجمه توسّط آقاى عبد الهادى مسعودى انجام پذيرفته كه به همّت انتشارات زائر قم ، به سال 1379 ش ، انتشار يافته است .

5. مجموع الغرائب ۳

نام كامل كتاب ، مجموع الغرائب و موضوع الرغائب ، نوشته تقى الدين ابراهيم كفعمى ، عالم ، محدّث و اديب قرن نهم هجرى است . نسخه خطّى كتاب ، در كتاب خانه آستان قدس رضوى موجود است كه مربوط به قرن دوازدهم و سيزدهم هجرى است . ۴
مجموع الغرائب ، به سان كشكول ، در زمينه هاى گوناگون علوم اسلامى ، اعم از ادبيات ، تاريخ پيامبر صلى الله عليه و آله و ائمه عليهم السلام ، حديث ، آداب و اخلاق است . كفعمى ، در مقدّمه ، تصريح كرده كه اين كتاب را از كتاب بزرگ خود كه با استفاده از هزار كتاب و نوشته گردآورى كرده ، برگرفته است .

1.الدرة الباهرة، ص ۸ (مقدّمه).

2.الذريعة، ج ۱، ص ۳۵۶ (ش ۱۸۷۲).

3.ر.ك: موسوعة مؤلفى الإماميّة، ج ۱، ص ۳۲۳.

4.همان جا.

تعداد بازدید : 103395
صفحه از 461
پرینت  ارسال به