165
تاريخ حديث شيعه در سده های هشتم تا یازدهم هجری

ب) كتب خطّى و ناياب

1. منهاج الصلاح فى اختصار المصباح

اين كتاب ، نگاشته علاّمه حلّى است كه در آن ، مصباح المتهجّد شيخ طوسى را در ده باب ، تلخيص كرده است . علاّمه ، سپس باب حادى عشر را در علم كلام و عقايد پرداخت و بدان افزود . نگارش كتاب ، به خواهش وزير خواجه عز الدين ابى منصور محمّد بن محمّد بن منصور قوهدى رازى است و در يازدهم ذى حجه 723 ، نگارش آن را به پايان برده است . ۱ ميرزا حسين نورى ، احاديثى از اين كتاب ، در مستدرك الوسائل نقل كرده است . ۲ اين احاديث ظاهرا از افزوده هاى علامه حلّى است .
نسخه هاى خطّى اين كتاب ، در مكتبة العلاّمة الحلّى معرّفى شده است . از جمله ، نسخه اى به خطّ محمّد بن على طبرى ، كه كتابت آن در شوّال سال 733 ، انجام پذيرفته است . ۳

2. مجموعه هاى شهيد اوّل ۴

از شهيد اوّل (م 786 ق) ، سه مجموعه با نگارش شيخ شمس الدين محمّد بن على جبعى (جدّ شيخ بهايى و شاگرد ابن فهد حلّى) گزارش شده است . تاريخ استنساخ مجموعه نخست توسّط شيخ جبعى سال 861 ق ، است . اين مجموعه ، در اختيار علاّمه مجلسى بوده و در بحار الأنوار ، از آن نقل كرده است . بنا به گزارش محقّق تهرانى ، اين مجموعه در اختيار محدّث نورى نيز بوده و هم اكنون ، نزد فرزند وى ضياء الدين نورى است . اين مجموعه ، در حقيقت ، گزينشى از متون حديثى متقدّم

1.مكتبة العلاّمة الحلّى، ص ۱۹۸.

2.مستدرك الوسائل ، ج۶ ، ص ۲۶۳ و ج۱۲ ، ص ۴۰۴ .

3.ر.ك: همان جا.

4.ر.ك: الذريعة، ج ۲۰، ص۱۱۲ (ش ۲۱۶۶) ، ص۱۱۳ (ش ۲۱۶۷ و ۲۱۶۸) ؛ خاتمة مستدرك، ج ۱، ۳۸۲.


تاريخ حديث شيعه در سده های هشتم تا یازدهم هجری
164

(عالم امامى قرن ششم) ، 15 . الزهد ، از حسين بن سعيد اهوازى ، ۱ 16 . البصائر ، از صفّار ، ۲ 17 . مشارق الأنوار وحقائق الأسرار فى معرفة أئمّة الأطهار والهداة الأبرار ، از برسى ، ۳
18 . الدلائل ، از نقيب حسين بن حمدان ، 19 . تأويل ما نزل من القرآن فى أهل البيت عليهم السلام ، 20 . المجتنى فى مناقب أهل العباء ، از سعدالدين محمود بن محمّد ، 21 . نسبة الطيبين الطاهرين ، از على بن احمد بن اسحاق بن جعفر علوى ، 22 . فتاوى الفتوات (بدون ذكر نام مؤلّف) ، 23 . شرح الفتوة وتفصيل المروّة ، 24 . الأنوار المضيئة فى الحكمة الشرعيّة ، از سيد بهاء الدين نيلى ، 25 . نهج الحق ، از علاّمه حلّى ، 26 . البلاغتين للمصطفى والمرتضى ، 27 . كشف الغمّة ، از ابو طالب محمّد بن احمد بن محمّد علقمى ، 28 . المثالب (احتمالاً از ابن شهر آشوب) 29 . الغرر والأخبار الفتن والأشعار (كذا) ، از يحيى بن على بن زهره حسينى 30 . الأربعين ، از شهيد اوّل (با حذف اسانيد) 31 . السرائر ، از ابن ادريس ، 32 . كشف الحجاب عن أحاديث الشبهات ، از حسن بن محمّد بن حسن صنعانى ، 33 . مطالب السؤول ، از محمّد بن طلحه شافعى ، 34 . الفوائد الملتقطة والحكم المفرطة ، از ابن عتائقى ، 35 . الشهاب فى الحكم والآداب ، 36 . دستور معالم الحكم ، هر دو از قضاعى .
مجموع الغرائب ، با تحقيق سيّد مهدى رجايى ، به همّت مؤسسه انصار الحسين عليه السلام به سال 1412 ق ، در تهران انتشار يافته است . اساس تحقيق ، نسخه منحصر به فرد كتاب خانه آستان قدس بوده است . ۴

6 . مختصر بصائر الدرجات

اين كتاب ، در بخش مناقب و تاريخ ائمه عليهم السلام معرّفى شد .

1.همان، ص ۲۴۵.

2.همان، ص ۲۴۷.

3.همان، ص ۲۴۹. محقّق كتاب، يادآورى كرده كه مطلب نقل شده، در مشارق الأنوار معروف، موجود نيست.

4.مجموع الغرائب، ص ۱۳ (مقدمه).

  • نام منبع :
    تاريخ حديث شيعه در سده های هشتم تا یازدهم هجری
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 88332
صفحه از 461
پرینت  ارسال به