كتاب ، جمع آورى شده و بر مبناى حروف معجم ، تنظيم شده است. ^۱
8 . صلة الخلف بموصول السلف ، از ابوعبداللّه مغربى رودانى (م 1094 ق).

سه . بازشناسى احاديث جعلى و تأليف كتب موضوعات

1. الفوائد المجموعة فى الأحاديث المرفوعة ، از ابوعبداللّه محمّد بن يوسف شامى صالحى (م 942 ق) .
2. تنزيه الشريعة المرفوعة عن الأخبار الشنيعة المصنوعة ، از ابوالحسن على بن محمّد كتانى (م 963 ق) . در واقع ، مستدركى بر كتاب اللّئالى المصنوعةى سيوطى است و به گفته برخى از محقّقان ، جامع ترين كتاب در باب موضوعات است.
3. تذكرة الموضوعات ، از جمال الدين محمّد طاهر بن على فتنى ، ملقّب به ملك المحدّثين (م 986 ق). ^۲
4. الموضوعات الكبير (الموضوعات الصغرى يا المصنوع) ، از ملاّ على قارى (م 1014 ق) .

چهار . نگاهى گذرا به غريب الحديث

غريب الحديث ، عبارت است از واژه هاى نامفهوم و ناآشنا در متن حديث ، كه مقصود گوينده و نويسنده را به شنونده و خواننده ، منتقل نمى سازد. حوزه حديثى اهل سنّت در اين عصر ، فعّاليت خود را ، هر چند محدود ، به حوزه اين علم كشانيد و نگاه خود را متوجّه كتاب النهاية فى غريب الحديث ابن اثير (م 606 ق) ساخت.
عيسى بن محمّد صفوى (م 953 ق) و على بن حسام الدين متّقى هندى (م 975 يا 977 يا 979 ق) ، هر كدام به نوعى كتاب النهاية را تلخيص و مختصر نمودند. ^۳

دو . جمع ، تدوين و خلاصه نويسى جوامع فراگير حديث

1. الأربعون حديثا البكرية فى الصلاة على خير البريّة صلى الله عليه و آله ، مسمّا به: عقد الجواهر البهيّة فى الصلاة على خير البريّة ، از ابوالحسن بكرى (م 952 ق) . اين كتاب ، توسط مكتبة الآداب قاهره ، چاپ شده است.
2. كتاب الأربعين فى فضل الرحمة والراحمين ، از شمس الدين محمّد بن على بن طولون صالحى (م 953 ق) توسط دار ابن حزم بيروت ، چاپ شده است.
3 . الأربعون حديثا ، از نجم الدين محمّد بن احمد غيطى مصرى (م 984 ق) . اين كتاب ، توسّط دارالبشائر الإسلاميّة بيروت ، منتشر شده است .
4 . تيسير الوصول ، از ابن ديبع شيبانى (م 944 ق). تلخيص كتاب جامع الأصول لأحاديث الرسول ابن اثير (م 606 ق) است كه در مصر ، در دو جلد ، چاپ شده است.
5 . تلخيص عبدالوهاب شعرانى (م 974 ق) از كتاب سنن البيهقى تأليف ابوبكر احمد بن حسين بن على خسروجردى (م 458 ق).
6 . كنز العمّال فى سنن الأقوال والأفعال ، از علاءالدين على بن حسام ، مشهور به متّقى هندى (م 975 يا 977 يا 979 ق). وى ابتدا الجامع الصغير سيوطى را كه در برگيرنده قسم اقوال الجامع الكبير وى است ، به صورت فقهى تبويب نموده و آن را منهج العمّال فى سنن الأقوال نام مى نهد و بخش ديگرى از قسم اقوال را در كتاب الإكمال لمنهج العمّال ، تبويب مى نمايد. آن گاه ، اين دو كتاب را با هم در آميخته و آن را غاية العمّال فى سنن الأقوال ، نامگذارى مى كند. سپس بر آن مى شود تا قسم افعال الجامع الكبير را به همين شيوه ، تبويب نمايد و احاديث اقوال و افعال را در يك جا بياورد. لذا همه اين كتاب ها را جمع نموده ، آن را كنز العمّال فى سنن الأقوال و الأفعال مى نامد. ^۱
7 . كنوز الحقايق فى حديث خير الخلايق ، از محمّد عبدالرؤوف بن تاج العارفين ، معروف به مناوى (م 1031 ق) كه در بر گيرنده ده هزار حديث است كه از حدود 41