327
تاريخ حديث شيعه در سده های هشتم تا یازدهم هجری

دو . ملاّ عبد اللّه شوشترى

ملاّ عبداللّه شوشترى (م 1021 ق) ، فقيهى محقّق ، محدّثى رجالى ، جامعِ معقول و منقول ، و زاهدى عابد بوده است و در علم و عمل و قدرت انديشه و نيروى حافظه ، از چهره هاى برجسته به شمار مى رود. وى از دانش آموختگان حوزه جبل عامل در اوايل قرن يازدهم هجرى بود و سهم مهمّى در احياى علم حديث داشت. ۱
محمّد تقى مجلسى ، به مناسبت يادكرد استادش ملاّ عبد اللّه شوشترى ، كه از شاگردان مقدّس اردبيلى (از معاصران شيخ بهايى و ميرداماد) و از مهاجران به اصفهان بود ، مى نويسد:
مى توان نشر فقه و حديث را [ در اصفهان] بر اثر مساعى او دانست. هرچند ديگران نيز وجود داشتند؛ امّا آنان اشتغالات بسيار داشتند و دوران تدريسشان اندك بود ، بر خلاف اين بزرگْ مرد كه نزديك به چهارده سال در اصفهان به تدريس پرداخت... آن هنگام كه او به اصفهان آمد ، شماره طالبان علوم دينى ، از اهل اصفهان و از شهرهاى ديگر به پنجاه نفر مى رسيد و حال آن كه در زمان وفات او بيش از هزار نفر از فضلا در اين شهر ، حضور داشتند. ۲
در ميان علماى اصفهان ، افرادى همانند ملاّ محمّد تقى مجلسى و رجالى محقّق ميرمصطفى تفرشى (صاحب نقد الرجال) ، حسنعلى تسترى ( / شوشترى) فرزند ملاّ عبداللّه ، ميرزا رفيع الدين محمّد بن حيدر نايينى (صاحب شرح أصول الكافى) ، ملاّ شريف الدين محمّد رويدشتى اصفهانى و مير محمّد قاسم قهپايى (از مشايخ اجازه صاحب روضات الجنات) بوده اند. ۳

1.روضة المتقين ، ج ۱ ، ص ۲۱؛ الذريعة ، ج ۵ ، ص ۶۵؛ معجم مؤلّفى الشيعة ، ص ۱۰۲.

2.لوامع صاحبقرانى ، ج ۱۴ ، ص ۳۸۲؛ روابط خارجى ايران از ابتداى دوران صفويه تا پايان جنگ دوم جهانى ، ص ۴۵.

3.ريشه ها و جلوه هاى تشيّع در حوزه علميه اصفهان ، ج ۲ ، ص ۱۸۹.


تاريخ حديث شيعه در سده های هشتم تا یازدهم هجری
326

سرانجام ، بد انديشان ، در اثر اختلافات مذهبى ۱ با حيله هاى مختلف ، جهانگير شاه (حكومت به سال 1014 و م 1037 ق) را عليه او به خشم آوردند تا جايى كه شاه ، قاضى را مستوجب حدّ ساخت ۲ و قاضى نور اللّه شوشترى به خاطر همان كتاب در سال 1019 ق ، به شهادت رسيد و در آگْرِه به خاك سپرده شد. ۳

آثار حديثى قاضى شوشترى

در مقدّمه ارزشمند آية اللّه مرعشى رحمه الله بر إحقاق الحق ، 140 عنوان كتاب و رساله از قاضى شوشترى ياد شده است كه از ميان آنها به ذكر فعّاليت هايى كه در حوزه حديث نگاشته شده ، بسنده مى كنيم :
1. بحر الغدير فى إثبات تواتر حديث الغدير سندا.
2. حاشية على رجال الكشّى حوت فوائد غزيرة فى الرّجال.
3. حاشية على تهذيب الأحكام للشيخ طوسى (كتابت آن به پايان نرسيده است).
4. حاشية على خلاصة العلاّمة فى الرّجال.
5 . رسالة فى ذكر أسامى وضّاعى الحديث و بيان أحوالهم.
6. شرح على تهذيب الحديث لشيخ الطائفة .
7. كتاب فى مناقب الأئمة من طرق المخالفين.
8 . التعليقة على روضة الكافى.
9. شرح على الصحيفة الكاملة (كتابت آن به پايان نرسيده است).
10. شرح دعاء الصباح و المساء لـِعَـليّ عليه السلام (به فارسى) . ۴

1.مهاجرت تاريخى ايرانيان به هند (قرن هشتم تا هجدهم ميلادى) ، ص ۲۳۸.

2.شهداء الفضيلة ، ص ۱۷۵ ـ ۱۷۶.

3.أمل الآمل ، ج ۲ ، ص ۳۳۷؛ رياض العلماء ، ج ۵ ، ص ۲۶۵ .

4.إحقاق الحق وازهاق الباطل ، ج۱ ، ص۹۰ ـ ۹۷ (مقدّمه) .

  • نام منبع :
    تاريخ حديث شيعه در سده های هشتم تا یازدهم هجری
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 89663
صفحه از 461
پرینت  ارسال به