419
تاريخ حديث شيعه در سده های هشتم تا یازدهم هجری

كرده است.
9. الرجال ، ۱ از محمّد حسن حرّ عاملى (م 1104 ق) . فايده آخر (دوازدهم) ، خاتمه وسائل الشيعة است كه خلاصه اى است در علم رجال ، مشتمل بر ممدوحان و مذمومان به ترتيب حروف آغاز نام ها و در پايان بابى در كنيه ها و بابى ديگر در نسب و القاب آمده ، و در خاتمه ، چند فايده رجالى ذكر شده است. تأليف اين كتاب ، در سال 1073 ق ، به پايان رسيده است.
10. نضد الايضاح فى ترتيب «ايضاح الاشتباه» ، ۲ از علم الهدى محمّد بن محسن كاشانى (م 1115 ق). مؤلّف ، كتاب إيضاح الاشتباه فى أسماء الرواة علاّمه حلّى (م726 ق) را از جهت مراعات آغاز نام ها ، ترتيب دقيق ترى داده و مطالبى با عناوين «أقول» بر آن افزوده و در سال 1086 ق ، به پايان برده است.

فقه الحديث

فقه الحديث ، به معناى فهم معارف روايات و تبيين آنهاست. حال ، با اين ديدگاه ، اگر فقه الحديث را در اين دوره بررسى نماييم ، متوجّه خواهيم شد كه علماى اصولى شيعه ـ چنان كه گفته شد ـ از همان زمان ورودشان به ايران ، به تحكيم مبانى علم حديث پرداختند و بناى فعّاليت هاى حديثى خويش را بر محور درايه گذاشتند.
بزرگانى همچون شهيد ثانى ، شيخ حسين عبدالصمد و شيخ بهايى ، بنيانگذاران اين تفكّر بودند و منظور آنها از فعّاليت هاى حديثى ، فهم حديث بودند ، نه نقل حديث.
اگر معناى حاصل از فقه الحديث را در حوزه وسيعى به كار گيريم ، بدين صورت

1.الذريعة ، ج ۱۰ ، ص ۱۴۴؛ فهرست نسخ خطّى كتاب خانه آية اللّه مرعشى ، ج ۷ ، ص ۸۹ ؛ فهرست نسخ خطّى مركز احياء ميراث اسلامى ج ۱ ، ص ۲۵۴.

2.الذريعة ، ج ۲۴ ، ص ۱۸۶؛ فهرست نسخ خطّى كتاب خانه آية اللّه مرعشى ، ج ۲۱ ، ص ۵۵ .


تاريخ حديث شيعه در سده های هشتم تا یازدهم هجری
418

3. ضوابط الأسماء و اللواحق ، ۱ از فخر الدين بن محمّد على طريحى نجفى (م 1085 ق). اين اثر ، در ضبط نامها و كنيه ها و لقب هاى راويان حديث و آنانى است كه در كتاب هاى رجال نامشان آمده است. اين كتاب ، در 28 باب و هر باب ، مشتمل بر چند فصل است.
4. مشتركات الرجال ، ۲ از محمّد بن على تبنينى عاملى (ق 11 ق). در اين اثر ، نام رجاليان به ترتيب حروف تنظيم شده و آنچه اصحاب اصولى رجالى گفته اند ، در شرح حال هر راوى آمده است. كتاب ، داراى 28 باب به ترتيب حروف الفباست. در هر بابى چند فصل است و در آخر ، فصلى است در كنيه ها و القاب است و پس از آن ، خاتمه اى داراى چند فصل در موضوعات رجالى متفرّقه آمده است.
7. الرجال ، ۳ از عبداللطيف بن على حويزى عاملى (ق 11 ق). اين كتاب ، مشتمل بر نام راويان حديث است كه نام آنها در الكافى ، كتاب من لا يحضره الفقيه ، تهذيب الأحكام و الاستبصار آمده و آنچه در كتاب هاى رجال كشّى ، نجاشى ، شيخ طوسى و علاّمه حلى نسبت به جرح يا تعديل آنان آمده است. نام ها به ترتيب حروف تنظيم شده و گفته ها با علامت هاى اختصارى نقل مى شود.
8 . الشجرة المباركة ، ۴ از سيّد محمّد طاهر بن محمّد طالب اردبيلى (ق 11 ق). كتاب بزرگى است با ترتيبى مخصوص در موضوعات مختلف ، داراى چند «عُرُن» و هر كدام ، مشتمل بر چند «غُصن» ، كه به ترتيب حروف تنظيم شده و براى هر يك از معصومان ، رمزى و براى مراتب توثيق يا ضعف و جز اينها رمزى ديگر وضع

1.الذريعة ، ج ۱۵ ، ص ۱۱۹؛ فهرست نسخ خطّى كتاب خانه آية اللّه مرعشى ، ج ۸ ، ص ۳۳۹؛ فهرست نسخ خطّى كتاب خانه مجلس شوراى اسلامى ، ج ۱۵ ، ص ۱۱۹.

2.فهرست نسخ خطّى كتاب خانه مجلس شوراى اسلامى ، ج ۷ ، ص ۴۲۶.

3.الذريعة ، ج۱۰ ، ص۱۲۸ ؛ فهرست نسخ خطّى كتاب خانه آية اللّه مرعشى ، ج۸ ، ص۳۸۹ .

4.الذريعة ، ج ۱۳ ، ص ۳۶؛ فهرست نسخ خطّى كتاب خانه آية اللّه مرعشى ، ج ۱۵ ، ص ۲۲۸.

  • نام منبع :
    تاريخ حديث شيعه در سده های هشتم تا یازدهم هجری
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 102397
صفحه از 461
پرینت  ارسال به