91
تاريخ حديث شيعه در سده های هشتم تا یازدهم هجری

عناوين : كبر ، انجام دادن كار نيك براى غير خدا ، آزار مؤمن ، قطع رَحِم ، مى گسارى و ظلم ، به چشم مى خورد .
فصل دوم ، درباره امور مربوط به عدالت و نيكوكارى است كه شامل احاديثى در باب عدالت ورزيدن و نيكى كردن ، صدقه دادن ، فضيلت زكات ، پيشواى عادل ، برآوردن نيازهاى نيازمندان ، و دادرسى بيچارگان است .
هر يك از موضوعات اين دو فصل ، با عنوان «حقل» آمده است . علاّمه حلّى ، در نقل احاديث اخلاقى ، اسانيد و مآخذ خود را ذكر نمى كند . بر پايه تخريج هاى محقّق كتاب ، بيشتر احاديث از ثواب الأعمال وعقاب الأعمال شيخ صدوق برگرفته شده است . برخى احاديث نيز از منابع اهل سنّت ، مانند صحيح مسلم ، نقل شده است .
كتاب الرسالة السعدية ، يك بار در مجموعه كلمات المحقّقين ، چاپ سنگى شده و ديگر بار ، با تحقيق عبد الحسين محمّد على بقّال و به اِشراف سيّد محمود مرعشى ، به سال 1410 ق ، توسّط كتاب خانه آية اللّه مرعشى ، انتشار يافته است .

4. مصابيح القلوب ۱

اين اثر به فارسى و از ابو سعيد حسن بن حسين شيعى سبزوارى (زنده در 753 ق) ، از عالمان و حديث پژوهان اماميه در سده هشتم هجرى است . كتاب ، داراى نسخه هاى خطّى متعدّدى است كه در فهرستواره كتاب هاى فارسى ، معرّفى شده است . ۲
نويسنده روضات الجنات ، تصريح كرده كه نسخه هاى موجود كتاب با يكديگر

1.ر.ك: رياض العلماء، ج ۱، ص ۱۷۶ ـ ۱۷۷؛ روضات الجنّات، ج ۲، ص ۲۶۷ (ش ۱۹۶)؛ الحقائق الراهنة، ص ۳۹؛ الذريعة، ج ۲۱، ص ۹۰ (ش ۴۰۸۱)، ريحانة الأدب، ج ۳، ص ۳۳۸؛ مصابيح القلوب، مقدّمه محقّق.

2.فهرستواره كتاب هاى فارسى، ج ۶ ، ص ۶۰۷ .


تاريخ حديث شيعه در سده های هشتم تا یازدهم هجری
90

آنهاست : خطبه ابوذر (ص 207) ، موعظه اى از برخى از علما (ص 237) ، پند حسن بصرى به عمربن عبد العزيز (ص 238) ، موعظه اويس قرنى خطاب به مردى (ص 325) و پند مرد خراسانى به عمر بن عبد العزيز (ص 329) .

3. الرسالة السعدية ۱

اين كتاب ، نگاشته علاّمه حلّى (م 726 ق) است كه آن را براى خواجه سعد الدين ساوجى ، وزير سلطان محمّد خدابنده ، نوشته است . ۲ كتاب در سه بخش عقايد ، عبادات و مسائل اخلاقى تنظيم شده است . بخش عقايد ـ كه حجم بيشتر كتاب را به خود اختصاص داده ـ شامل بحث هاى كلامى و عقلى به سبك ديگر كتاب هاى كلامى نويسنده ، مانند نهج الحق است .
در بخش عبادات نيز هدف علاّمه ، اثبات مواضع فقهى اماميه بر پايه قواعد عقلى و برخى احاديث نبوى مورد اتّفاق فريقين يا مورد قبول اهل سنّت است . اين دو بخش ، زير دوازده مسئله تنظيم شده است .
در بخش آخر كتاب ـ كه به منزله خاتمه كتاب است ـ احاديث اخلاقى ذكر شده است . بخش اخلاقيات ، در دو فصل ترتيب يافته است . فصل اوّل ، يادكردِ افعالى است كه درباره آنها ترغيب يا ترهيب وارد شده است . مقصد اوّل از فصل اوّل كه درباره افعال پسنديده است ، شامل موضوعاتى چون : بسيار ذكر خدا گفتن ، به مساجد درآمدن ، محافظت از نمازهاى واجب ، اذان و اقامه ، طول دادن سجده ، نماز جماعت ، نماز شب ، تعقيبات ، صدقه دادن ، يارى مؤمن ، و بزرگداشت عالمان است . در مقصد دوم ـ كه در بردارنده احاديث درباره افعال ناپسند و مورد نهى است ـ

1.ر.ك: أمل الآمل (تذكرة المتبحّرين)، ج ۲، ص ۸۴ ؛ معجم رجال الحديث، ج ۶ ، ص ۱۷۴؛ الذريعة، ج ۱۱، ص ۱۹۸ (ش ۱۲۰۶)؛ فهرس التراث، ج ۱، ص ۷۰۹؛ مكتبة العلاّمة الحلّى، ص ۱۲۹.

2.الرسالة السعدية، ص ۴ و ۸ .

  • نام منبع :
    تاريخ حديث شيعه در سده های هشتم تا یازدهم هجری
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 102525
صفحه از 461
پرینت  ارسال به