105
نهج الدّعا (ع-ف) ج1

«هر گاه انسان را گزندى برسد ، پروردگارش را مى خوانَد و به سوى او توبه مى كند . سپس ، چون از جانب خويش نعمتى به او ببخشد ، آنچه را كه پيش تر خدا را به خاطر آن مى خوانْد ، از ياد مى بَرد و براى خدا انبازانى قرار مى دهد تا [خود و ديگران را ]از راه او گم راه گردانَد . بگو : به [سبب] كفرت ، اندكى برخوردار شو كه تو از اهل آتشى» .

«هر گاه انسان را گزندى برسد ، ما را مى خوانَد و چون از جانب خود ، نعمتى بدو ببخشيم ، مى گويد : آن را به دانش خود يافته ام . نه چنان است ؛ بلكه آن ، آزمايشى است ، ولى بيشترشان نمى دانند» .

«انسان ، از دعاى خير ، خسته نمى شود و چون آسيبى به او برسد ، نوميد مى گردد ... و چون انسان را نعمت بخشيم ، روى برمى تابد و خود را كنار مى كشد و چون گزندى به او برسد ، بسيار دعا مى كند» .

حديث

۱۴۵.امام على عليه السلامـ به مردى كه از ايشان خواست تا او را اندرز بدهد ـ: از آنانى مباش كه ... هر گاه عافيت داده شود ، خودپسند مى گردد و هر گاه گرفتار آيد ، نوميد مى شود و چون بلايى به او برسد ، از سر بيچارگى دعا مى كند و هر گاه آسايشى يابد ، مغرورانه [از خدا] روى مى گردانَد.

۱۴۶.امام زين العابدين عليه السلامـ در مناجاتش ـ: معبود من! ... مرا از آنانى قرار مده كه خوشى سرمستش مى كند و بلا ، به زمينش مى زند . چنين كسى ، تنها در هنگام گرفتار آمدن تو را مى خوانَد و تنها به وقت مصيبت ، به ياد تو مى افتد و گونه اش را بر خاك نهاده ، دست تقاضايش به درگاه تو بلند مى شود .

۱۴۷.امام صادق عليه السلام :جدّم مى فرمود : «در دعا كردن ، پيش دستى كنيد ؛ زيرا بنده ، چنانچه اهل دعا باشد ، وقتى بلايى بر او نازل شود و دعا كند ، گفته مى شود : «صدايى آشناست» و چنانچه اهل دعاىِ بسيار نباشد ، وقتى بلايى بر او نازل شود و دعا كند ، گفته مى شود : «تا به حال ، كجا بودى؟!».


نهج الدّعا (ع-ف) ج1
104

«وَ إِذَا مَسَّ الاْءِنسَـنَ ضُرٌّ دَعَا رَبَّهُ مُنِيبًا إِلَيْهِ ثُمَّ إِذَا خَوَّلَهُ نِعْمَةً مِّنْهُ نَسِىَ مَا كَانَ يَدْعُواْ إِلَيْهِ مِن قَبْلُ وَ جَعَلَ لِلَّهِ أَندَادًا لِّيُضِلَّ عَن سَبِيلِهِ قُلْ تَمَتَّعْ بِكُفْرِكَ قَلِيلاً إِنَّكَ مِنْ أَصْحَـبِ النَّارِ» . ۱

«فَإِذَا مَسَّ الاْءِنسَـنَ ضُرٌّ دَعَانَا ثُمَّ إِذَا خَوَّلْنَـهُ نِعْمَةً مِّنَّا قَالَ إِنَّمَا أُوتِيتُهُ عَلَى عِلْمِ بَلْ هِىَ فِتْنَةٌ وَ لَـكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لاَ يَعْلَمُونَ» . ۲

«لاَّ يَسْئمُ الاْءِنسَـنُ مِن دُعَاءِ الْخَيْرِ وَ إِن مَّسَّهُ الشَّرُّ فَيَئوسٌ قَنُوطٌ . . . وَ إِذَا أَنْعَمْنَا عَلَى الاْءِنسَـنِ أَعْرَضَ وَ نَئا بِجَانِبِهِ وَ إِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ فَذُو دُعَاءٍ عَرِيضٍ» . ۳

الحديث

۱۴۵.الإمام عليّ عليه السلامـ لِرَجُلٍ سَأَلَهُ أن يَعِظَهُ ـ: لا تَكُن مِمَّن ... يُعجَبُ بِنَفسِهِ إذا عُوفِيَ ، ويَقنَطُ إذَا ابتُلِيَ ، إن أصابَهُ بَلاءٌ دَعا مُضطَرّا ، وإن نالَهُ رَخاءٌ أعرَضَ مُغتَرّا . ۴

۱۴۶.الإمام زين العابدين عليه السلامـ في مُناجاتِهِ ـ: إلهي ... لا تَجعَلني مِمَّن يُبطِرُهُ الرَّخاءُ ، ويَصرَعُهُ البَلاءُ ؛ فَلا يَدعوكَ إلاّ عِندَ حُلولِ نازِلَةٍ ، ولا يَذكُرُكَ إلاّ عِندَ وُقوعِ جائِحَةٍ ۵ ، فَيُصرَعُ لَكَ خَدُّهُ ، وتُرفَعُ بِالمَسأَلَةِ إلَيكَ يَدُهُ . ۶

۱۴۷.الإمام الصادق عليه السلام :كانَ جَدّي يَقولُ : تَقَدَّموا فِي الدُّعاءِ ؛ فَإِنَّ العَبدَ إذا كانَ دَعّاءً فَنَزَلَ بِهِ البَلاءُ فَدَعا ، قيلَ : صَوتٌ مَعروفٌ ، وإذا لَم يَكُن دَعّاءً فَنَزَلَ بِهِ بَلاءٌ فَدَعا ، قيلَ : أينَ كُنتَ قَبلَ اليَومِ ؟! ۷

1.الزمر : ۸ .

2.الزمر : ۴۹ .

3.فصّلت : ۴۹ و ۵۱ . ذو دعاء عريض أي كثير . استعار العَرض لكثرة الدعاء ودوامه ، كما استعار الغليظ لشدّة العذاب (مجمع البحرين : ج ۲ ص ۱۱۹۳ «عرض») .

4.نهج البلاغة : الحكمة ۱۵۰ ، بحار الأنوار : ج ۷۲ ص ۲۰۰ ح ۳۰ ؛ تذكرة الخواصّ : ص ۱۳۴ .

5.الجائحة : هي الآفة التي تهلك الثِّمار والأموال وتستأصلها ، وكلُّ مصيبة عظيمة وفتنة مبيرة : جائحة (النهاية : ج ۱ ص ۳۱۱ ـ ۳۱۲ «جوح»).

6.بحار الأنوار : ج ۹۴ ص ۱۳۰ ح ۱۹ نقلاً عن الكتاب العتيق الغروي .

7.الكافي : ج ۲ ص ۴۷۲ ح ۵ ، الاختصاص : ص ۲۲۳ ، عدّة الداعي : ص ۱۲۱ كلّها عن محمّد بن مسلم ، بحار الأنوار : ج ۹۳ ص ۳۸۱ ح ۴ .

  • نام منبع :
    نهج الدّعا (ع-ف) ج1
    سایر پدیدآورندگان :
    افقی، رسول؛ سرخه ای، احسان؛ شیخی، حمیدرضا
    تعداد جلد :
    2
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 133066
صفحه از 737
پرینت  ارسال به