389
نهج الدّعا (ع-ف) ج2

۱۴۹۸.امام على عليه السلامـ از خطبه ايشان درباره طلحه و زبير، پس از آن كه حمد و ثناى خدا را گزارد ـ: امّا بعد، همانا خداوند عز و جلمحمّد صلى الله عليه و آله را براى همه مردم برانگيخت و او را رحمتى براى جهانيان قرار داد و او ، مأموريت خويش را به انجام رسانيد و پيام هاى پروردگارش را رسانيد، و [خداوند] به واسطه او پراكندگى ها را از بين بُرد و گسستگى ها را به هم پيوست [و جامعه را به سامان آورد ]و راه ها را امن كرد و خون ها را حفظ كرد و ميان صاحبان سينه هاى پُر از كينه و دشمنى و نفرت و بدخواهى هايى كه ريشه در دل ها دوانيده اند ، اُلفت افكند . و آنچه را كه نبايد ابلاغ مى كرد ، ابلاغ نكرد .
سپس ، خداوند متعال ، او را به جوار خود بُرد ، در حالى كه پسنديده بود و در رساندن بار رسالت به مقصد ، فروگذار نكرد و آنچه را كه نرسانْد، آهنگِ كوتاهى در رساندنش نداشت . با اين حال ، پس از او ، آن كشمكش بر سرِ حكومتْ پيش آمد كه آمد، و ابو بكر ، زمامدار شد و پس از او عمر و سپس ، عثمان به زمامدارى رسيد .
و چون بر سرِ او آن آمد كه خود مى دانيد ، نزد من آمديد و گفتيد : دست پيش بياور تا با تو بيعت كنيم . گفتم : نمى كنم . گفتيد : چرا. گفتم : نه . من ، دستم را مُشت كردم و شما بازَش كرديد . من ، دستم را پس كشيدم و شما آن را پيش كشيديد، و چونان اشتران تشنه اى كه در روز آب خوردنشان بر آبگيرها هجوم مى برند ، بر من هجوم آورديد، چندان كه گمان بُردم مرا [بر اثر فشار جمعيت ]مى كُشيد و يكديگر را نيز به قتل مى رسانيد . [به زور] دست مرا گشوديد و آزادانه ، با من بيعت نموديد و پيشاپيشِ شما ، طلحه و زبير ، دادخواهانه و بى آن كه مجبور باشند ، با من بيعت كردند ؛ امّا ديرى نپاييد كه از من ، اجازه رفتن به عمره خواستند ، و خدا مى داند كه آن دو قصد پيمان شكنى داشتند. از اين رو، مجدّدا از ايشان بر فرمانبَرى پيمان گرفتم و اين كه در پىِ فتنه انگيزى در ميان امّت نباشند، و آن دو ، مجدّدا با من پيمان بستند ؛ ليكن وفا نكردند و بيعت مرا شكستند و پيمانم را گسستند .
عجبا از اين دو تن كه از ابو بكر و عمر ، فرمان بُردند و با من ، ناسازگارى نمودند، در حالى كه من ، كمتر از آن دو مرد ، نيستم. اگر بخواهم چيزى بگويم، مى گويم .
بار خدايا! تو خود، به سبب آنچه آن دو در حقّ من كردند و منزلت مرا خُرد شمردند، به زيان ايشان حكم فرما و مرا بر آنان ، پيروز گردان .


نهج الدّعا (ع-ف) ج2
388

۱۴۹۸.عنه عليه السلامـ مِن خُطبَةٍ لَهُ في أمرِ طَلحَةَ وَالزُّبَيرِ بَعدَ أن حَمِدَ اللّهَ وأثنى عَلَيهِ ـ: أمّا بَعدُ ؛ فَإِنَّ اللّهَ عز و جل بَعَثَ مُحَمَّدا صلى الله عليه و آله لِلنّاسِ كافَّةً ، وجَعَلَهُ رَحمَةً لِلعالَمينَ ، فَصَدَعَ بِما اُمِرَ بِهِ ، وبَلَّغَ رِسالاتِ رَبِّهِ ، فَلَمَّ بِهِ الصَّدعَ ، ورَتَقَ بِهِ الفَتقَ ، وآمَنَ بِهِ السُّبُلَ ، وحَقَنَ بِهِ الدِّماءَ ، وألَّفَ بِهِ بَينَ ذَوِي الإِحَنِ ۱ وَالعَداوَةِ وَالوَغرِ ۲ فِي الصُّدورِ ، وَالضَّغائِنِ الرّاسِخَةِ فِي القُلوبِ .
ثُمَّ قَبَضَهُ اللّهُ تَعالى إلَيهِ حَميدا ، لَم يُقَصِّر عَنِ الغايَةِ الَّتي إلَيها أداءُ الرِّسالَةِ ، ولا بَلَّغَ شَيئا كانَ فِي التَّقصيرِ عَنهُ القَصدُ ، وكانَ مِن بَعدِهِ مِنَ التَّنازُعِ فِي الإِمرَةِ ما كانَ ، فَتَوَلّى أبوبَكرٍ وبَعدَهُ عُمَرُ ثُمَّ تَوَلّى عُثمانُ ، فَلَمّا كانَ مِن أمرِهِ ما عَرَفتُموهُ أتَيتُموني فَقُلتُم : بايِعنا، فَقُلتُ : لا أفعَلُ ، فَقُلتُم : بَلى ، فَقُلتُ : لا ، وقَبَضتُ يَدي فَبَسَطتُموها ، ونازَعتُكُم فَجَذَبتُموها ، وتَداكَكتُم عَلَيَّ تَداكَّ الإِبِلِ الهيمِ ۳ عَلى حِياضِها يَومَ وُرودِها ، حَتّى ظَنَنتُ أنَّكُم قاتِلِيَّ ، وأنَّ بَعضَكُم قاتِلُ بَعضٍ ، فَبَسَطتُ يَدي فَبايَعتُموني مُختارينَ ، وبايَعَني في أوَّلِكُم طَلحَةُ وَالزُّبَيرُ طائِعَينِ غَيرَ مُكرَهَينِ ، ثُمَّ لَم يَلبَثا أنِ استَأذَناني فِي العُمرَةِ ، وَاللّهُ يَعلَمُ أنَّهُما أرادَا الغَدرَةَ ، فَجَدَّدتُ عَلَيهِمَا العَهدَ فِي الطّاعَةِ ، وأن لا يَبغِيا لِلاُمَّةِ الغَوائِلَ ، فَعاهَداني ثُمَّ لَم يَفِيا لي ، ونَكَثا بَيعَتي ونَقَضا عَهدي .
فَعَجَبا لَهُما مِنِ انقِيادِهِما لِأَبي بَكرٍ وعُمَرَ وخِلافِهِما لي ، ولَستُ بِدونِ أحَدِ الرَّجُلَينِ ، ولَو شِئتُ أن أقولَ لَقُلتُ . اللّهُمَّ احكُم عَلَيهِما بِما صَنَعا في حَقّي ، وصَغَّرا مِن أمري ، وظَفِّرني بِهِما . ۴

1.يقال : في صدره علَيَّ إحنَةٌ ؛ أى حِقدٌ ، والجمع إحَنٌ (الصحاح : ج ۵ ص ۲۰۶۸ «أحن») .

2.الوَغْر ـ ويُحَرَّك ـ : الحِقد والضّغن والعداوة والتوقّد من الغيظ (القاموس المحيط : ج ۲ ص ۱۵۵ «وغر») .

3.الهِيم : الإبل العطاش (القاموس المحيط : ج ۴ ص ۱۹۳ «هام») .

4.الإرشاد : ج ۱ ص ۲۴۴ ، الإحتجاج : ج ۱ ص ۳۷۴ ح ۶۸ ، بحار الأنوار : ج ۳۲ ص ۹۸ ح ۶۹ .

  • نام منبع :
    نهج الدّعا (ع-ف) ج2
    سایر پدیدآورندگان :
    افقی، رسول؛ سرخه ای، احسان؛ شیخی، حمیدرضا
    تعداد جلد :
    2
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 84657
صفحه از 680
پرینت  ارسال به