[ اصل دعاى ندبه و مراد از آن]

اينك برمى گرديم به اصل مطلب و بيان تعريف اصل دعاى ندبه :
بدان كه مراد از دعاى ندبه در اصطلاح علماى و اهل دعا همين دعاى معروف است كه بايد در اعياد اربعه خواند و همان دعاست كه عبارات گذشته همه راجع به سند آن بود .

[ غفلتى از محدث قمى در هدية الزائرين ]

از اين جا خواهى دانست كه اين عبارت محدث قمى قدس سره كه در كتاب هدية الزائرين ^۱ گفته محمول بر اشتباه و غفلت از واقع امر است و عبارت محدث قمى قدس سرهدر كتاب مذكور در ضمن اعمال سرداب مقدس از باب زيارت حضرت صاحب الزمان ـ عجل اللّه فرجه ـ اين است:
و سزاوار است نيز خواندن دعاى ندبه كه از ناحيه مقدسه به سوى حميرى بيرون آمده است و امر فرموده كه در سرداب مقدس بخوانند ، و ما ـ إن شاء اللّه ـ آن را در اعمال روز جمعه نقل خواهيم نمود .
و در ضمن [ ذكر ] تعداد و بيان اعمال جمعه از كتاب مذكور گفته :
و بدان كه از جمله اعمال روز جمعه خواندن دعاى ندبه است كه مشتمل است بر عقايد حقه و تأسف بر غيبت حضرت صاحب الامر ـ صلوات اللّه عليه ـ و آن دعا را سيد ابن طاووس و شيخ محمد بن المشهدى به روايت محمد بن على بن أبي قره روايت كرده اند ، و ابن أبي قره گفته كه : نقل كردم من دعا را از كتاب محمد بن الحسين بن سفيان بزوفروى ، و او گفته كه : اين دعايى است از براى حضرت صاحب عليه السلام و مستحب است كه در عيد[ها]ى چهارگانه ـ يعنى عيد فطر و اضحى و عيد غدير و روز جمعه ـ خواند ، و دعا اين است : الحمد للّه . . إلى آخر الدعاء .
و وجه اثبات نسبت اشتباه و صحت اين مدعا آن كه اين دعاى شريف را احدى نسبت به ناحيه مقدسه نداده است و بنا بر بيان خود آن مرحوم در همين كتاب در موضع بيان سند دعا و همچنين بيان ديگر آن بعد از نقل دعا كه عين عبارتش را در سابق نقل كرديم كه سند دعا را به نقل از مزار كبير و مزار قديم و مزار سيد كه مصباح الزائر نام دارد منحصر نمود و تصريح به عدم مستندى غير از آن نسبت به اين دعا نمود و با اين حال چگونه مى توان گفت كه دعاى مذكور را حميرى از ناحيه مقدسه نقل كرده است ؟ !

[ اوقات خواندن دعاى ندبه ]

نگارنده اين شرح گويد : ابن طاووس در اقبال بعد از همين دعا ، دعاى ندبه را ذكر كرده است و نظر به آن كه در اين جلد از بحار كه از مجلدات غير خارجه از مسودّه به مبيضّه
است اين دعا تمام نشده تا نقل عين دعا را بنمايد و يا اشاره به مورد نقلش در مجلدات ديگر بكند، لذا جاى عدم تماميّت مطلب سفيد و علامت ناتمامى مؤيد است، إن شئت فراجع.
از جمله كسانى كه به اين معنى مطلع شده است ميرزا محمد حسن سمنانى قدس سره است ؛ زيرا در كتاب منهاج العارفين ^۱ كه از تأليفات اوست در ضمن اعمال عيد فطر گفته :
و ايضا دعاى ندبه را كه در باب ادعيه روز جمعه مذكور گرديد بعد از نماز عيد بخوان و بعد از فراغ از دعاى ندبه طرف راست رو را به زمين بگذار و بگو : سيدي سيدي ! ... إلى آخر الدعاء المذكور سابقا .
بديهى است كه يقينا ايشان در اقبال كيفيت اين عمل را بر نهج مذكور ديده اند و نقل كرده اند بدون استناد به اقبال .
و در ضمن اعمال جمعه هم گفته : و دعاى ندبه را بايد در روز جمعه و عيد فطر و قربان و روز عيد غدير بخواند ، و دعا اين است : الحمد للّه . . إلى آخر الدّعاء .
و در ضمن بيان اعمال عيد اضحى گفته : و دعاى ندبه را نيز در اين روز بايد خواند .