345
ميزان الحكمه ج 03

۴۹۰۲.الإمامُ الحسنُ عليه السلام عَن هِندِ بنِ أبي هالَةَ التَّميمِيِـ و كانَ وَصّافا لِحِليَةِ النَّبِيِ صلى الله عليه و آله ـ: كانَ رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله . . . يَتَكَلَّمُ بِجَوامِعِ الكَلِمِ فَصلاً ، لا فُضولَ فيهِ و لا تَقصيرَ . ۱

1031

السَّدادُ فِي القَولِ

الكتاب :

«يَـا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللّهَ وَ قُولُوا قَوْلاً سَدِيدًا» . ۲

«ادْعُ إِلَى سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَ جادِلْهُم بِالَّتِى هِىَ أَحْسَنُ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَن ضَلَّ عَن سَبِيلِهِ وَ هُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِينَ» . ۳

الحديث :

۴۹۰۳.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :مَن سَدَّدَ مَقالَهُ بَرهَنَ عَن غَزارَةِ فَضلِهِ . ۴

۴۹۰۴.عنه عليه السلام :أحسَنُ القَولِ السَّدادُ . ۵

۴۹۰۵.عنه عليه السلام :أحسَنُ الكَلامِ ما زانَهُ حُسنُ النِّظامِ ، و فَهِمَهُ الخاصُّ وَ العامُّ . ۶

۴۹۰۱.سنن أبى داوودـ به نقل از عايشه ـ: گفتار رسول خدا صلى الله عليه و آله گفتارى با فاصله] و آشكار [بود ، كه هر كس آن را مى شنيد ، مى فهميد.

۴۹۰۲.امام حسن عليه السلام به نقل از هند بن ابو هاله تميمىـ كه توصيف كننده زيبايى پيامبر صلى الله عليه و آله بود ـ: رسول خدا ......... به تمام جوامع كَلِم (گفتارهاى جامع) ، آشكارا سخن مى گفت ، بى آن كه در آن ، فزونى يا كاستى باشد.

1031

درستى در گفتار

قرآن :

«اى كسانى كه ايمان آورده ايد! از خدا پروا داريد و سخنى استوار گوييد» .

«با حكمت و اندرز نيكو به راه پروردگارت دعوت كن ، و با آنان به آن ]شيوه اى [كه نيكوتر است ، مجادله نماى . در حقيقت، پروردگار تو به ]حال [كسى كه از راه او منحرف شده ، داناتر ، و او به ]حال [راه يافتگان] نيز [داناتر است» .

حديث :

۴۹۰۳.امام على عليه السلام :كسى كه با استوارى سخن گويد ، فراوانى فضل خود را آشكار ساخته است.

۴۹۰۴.امام على عليه السلام :بهترين سخن ، سخن استوار است.

۴۹۰۵.امام على عليه السلام :بهترين گفتار آن است كه ترتيب نيك ، بدان آراستگى ببخشد ، و خاص و عام آن را بفهمند.

1.معاني الأخبار : ۸۱ / ۱ .

2.الأحزاب : ۷۰ .

3.النحل : ۱۲۵ .

4.غرر الحكم : ۸۴۱۹ .

5.غرر الحكم : ۲۸۶۵ .

6.غرر الحكم : ۳۳۰۴ .


ميزان الحكمه ج 03
344

«وَ مَا أَرْسَلْنَا مِن رَّسُولٍ إِلاَّ بِلِسَانِ قَوْمِهِ لِيُبَيِّنَ لَهُمْ فَيُضِلُّ اللّهُ مَن يَشَاءُ وَ يَهْدِى مَن يَشَاءُ وَ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ» . ۱

«فَهَلْ عَلَى الرُّسُلِ إِلاَّ الْبَلاغُ الْمُبِينُ» . ۲

«فَإِن تَوَلَّوْا فَإِنَّمَا عَلَيْكَ الْبَلاغُ الْمُبِينُ» . ۳

«فَإِنَّمَا يَسَّرْناهُ بِلِسَانِكَ لِتُبَشِّرَ بِهِ الْمُتَّقِينَ وَ تُنذِرَ بِهِ قَوْمًا لُّدًّا» . ۴

«وَ احْلُلْ عُقْدَةً مِّن لِّسَانِى * يَفْقَهُوا قَوْلِى» . ۵

الحديث :

۴۸۹۹.صحيح البخاري عن عائشة :إنَّ النَّبِيَّ صلى الله عليه و آله كانَ يُحَدِّثُ حَديثا ، لَو عَدَّهُ العادُّ لَأَحصاهُ . ۶

۴۹۰۰.مسند ابن حنبل عن عائشة :كانَ رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله لا يَسرُدُ سَردَكُم هذا ؛ يَتَكَلَّمُ بِكَلامٍ بَينَهُ فَصلٌ ، يَحفَظُهُ مَن سَمِعَهُ . ۷

۴۹۰۱.سنن أبي داوود عن عائشة :كانَ كَلامُ رَسولِ اللّهِ صلى الله عليه و آله كَلاما فَصلاً ؛ يَفهَمُهُ كُلُّ مَن سَمِعَهُ . ۸

1030

آشكار سخن گفتن

قرآن :

«و اطاعت خدا و اطاعت پيامبر كنيد ، و برحذر باشيد! پس اگر روى گردانديد، بدانيد كه بر عهده پيامبر ما، فقط رساندن [پيام ]آشكار است» .

«بر پيامبر [خدا وظيفه اى] جز ابلاغ [رسالت ]نيست ؛ و خداوند ، آنچه را آشكار و آنچه را پوشيده مى داريد ، مى داند» .

«و ما هيچ پيامبرى را جز به زبان قومش نفرستاديم، تا [حقايق را ]براى آنان بيان كند. پس خدا هر كه را بخواهد ، بى راه مى گذارد ، و هر كه را بخواهد ، هدايت مى كند ؛ و اوست ارجمند حكيم» .

«و آيا جز ابلاغ آشكار ، بر پيامبران [وظيفه اى ]است ؟» .

«پس اگر روي گردان شوند، بر تو فقط ابلاغ آشكار است» .

«در حقيقت، ما اين [قرآن] را بر زبان تو آسان ساختيم تا پرهيزگاران را بدان نويد، و مردم ستيزه جو را بدان بيم دهى» .

«و از زبانم گره بگشاى، تا سخنم را بفهمند» .

حديث :

۴۸۹۹.صحيح البخارىـ به نقل از عايشه ـ: هنگامى كه پيامبر صلى الله عليه و آله سخنى مى گفت، اگر كسى آن را مى شمُرد ، مى توانست آن را بشمارد.

۴۹۰۰.مسند ابن حنبلـ به نقل از عايشه ـ: رسول خدا صلى الله عليه و آله به سان شما پشت سر هم سخن نمى گفت . وقتى سخنى مى گفت ، بين آن ، چنان فاصله مى انداخت كه هر كس مى شنيد ، به خاطر مى سپرد.

1.إبراهيم : ۴ .

2.النحل : ۳۵ .

3.النحل : ۸۲ .

4.مريم : ۹۷ .

5.طه : ۲۷ و ۲۸ .

6.صحيح البخاري: ۳/۱۳۰۷/۳۳۷۴ .

7.مسند ابن حنبل : ۱۰ / ۱۱۵ / ۲۶۲۶۹ .

8.سنن أبي داوود : ۴ / ۲۶۱ / ۴۸۳۹ .

  • نام منبع :
    ميزان الحكمه ج 03
    سایر پدیدآورندگان :
    شیخی، حمیدرضا
    تعداد جلد :
    14
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    هفتم
تعداد بازدید : 788925
صفحه از 603
پرینت  ارسال به