1038

مُراعاةُ الاِختِصارِ

۴۹۴۸.المعجم الكبير عن أبي اُمامة :إنَّ رَسولَ اللّهِ صلى الله عليه و آله كانَ إذا بَعَثَ أميرا قالَ : أقصِرِ الخُطبَةَ ، و أقِلَّ الكَلامَ . ^۱

۴۹۴۹.سنن أبي داوود عن عمّار بن ياسر :أمَرَنا رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله بِإِقصارِ الخُطَبِ . ^۲

۴۹۵۰.سنن أبي داوود عن جابر بن سمرة السّوائيّ :كانَ رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله لا يُطيلُ المَوعِظَةَ يَومَ الجُمُعَةِ ، إنَّما هُنَّ كَلِماتٌ يَسيراتٌ . ^۳

۴۹۵۱.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :جَودَةُ الكَلامِ فِي الاِختِصارِ . ^۴

۴۹۵۲.عنه عليه السلام :الكَلامُ كَالدَّواءِ ؛ قَليلُهُ يَنفَعُ ، و كَثيرُهُ قاتِلٌ . ^۵

۴۹۵۳.عنه عليه السلام :اِختَصِر مِن كَلامِكَ مَا استَحسَنتَهُ ؛ فَإِنَّهُ بِكَ أجمَلُ ، و عَلى فَضلِكَ أدَلُّ . ^۶

1038

رعايت اختصار

۴۹۴۸.المعجم الكبيرـ به نقل از ابو امامه ـ: هرگاه رسول خدا صلى الله عليه و آله فرماندهى را گسيل مى داشت ، مى فرمود : «خطابه را كوتاه كن و كم ، سخن بگو» .

۴۹۴۹.سنن أبى داوودـ به نقل از عمّار بن ياسر ـ: رسول خدا صلى الله عليه و آله ما را به كوتاه كردن خطابه ها فرمان داد.

۴۹۵۰.سنن أبي داوودـ به نقل از جابر بن سمره سوّايى ـ: رسول خدا صلى الله عليه و آله ، موعظه روز جمعه را طولانى نمى كرد و خطابه ايشان ، تنها چند كلمه كوتاه بود.

۴۹۵۱.امام على عليه السلام :زيبايى گفتار ، در كوتاه بودن آن است.

۴۹۵۲.امام على عليه السلام :گفتار ، مثل داروست كه اندك آن سود مى بخشد و زيادى آن ، كُشنده است.

۴۹۵۳.امام على عليه السلام :تا آن جا كه روا مى دانى ، گفتارت را مختصر كن، چون براى تو مناسب تر است و بر فضيلت تو رهنمون تر است.

۴۹۴۶.تنبيه الغافلين عن عبد اللّه بن مسوّر الهاشميّ :جاءَ رَجُلٌ إلَى النَّبِيِّ صلى الله عليه و آله و قالَ : جِئتُكَ لِتُعَلِّمَني مِن غَرائِبِ العِلمِ . قالَ : ما صَنَعتَ في رَأسِ العِلمِ ؟ قالَ : و ما رَأسُ العِلمِ ؟ قالَ : هَل عَرَفتَ الرَّبَّ عزّ و جلّ ؟ قالَ : نَعَم . قالَ : فَماذا فَعَلتَ في حَقِّهِ ؟ قالَ: ما شاءَ اللّهُ. قالَ: و هَل عَرَفتَ المَوتَ؟ قالَ : نَعَم . قالَ : فَماذا أعدَدتَ لَهُ ؟ قالَ : ما شاءَ اللّهُ . قالَ : اِذهَب فَاحكُم بِها هُناكَ ، ثُمَّ تَعالَ حَتّى اُعَلِّمَكَ مِن غَرائِبِ العِلمِ .
فَلَمّا جاءَهُ بَعدَ سِنينَ ، قالَ النَّبِيُّ صلى الله عليه و آله : ضَع يَدَكَ عَلى قَلبِكَ ، فَما لا تَرضى لِنَفسِكَ لا تَرضاهُ لِأَخيكَ المُسلِمِ ، و ما رَضيتَهُ لِنَفسِكَ فَارضَهُ لِأَخيكَ المُسلِمِ ، و هُوَ مِن غَرائِبِ العِلمِ . ^۱

۴۹۴۷.الإمامُ عليٌّ عليه السلامـ مِن وَصِيَّتِهِ لاِبنِهِ الحَسَنِ عليه السلام ـ: . . . و أن أبتَدِئَكَ بِتَعليمِ كِتابِ اللّهِ عزّ و جلّ و تَأويلِهِ ، و شَرائِعِ الإِسلامِ و أحكامِهِ ، و حَلالِهِ و حَرامِهِ ، لا اُجاوِزُ ذلِكَ بِكَ إلى غَيرِهِ . ^۲

۴۹۴۶.تنبيه الغافلينـ به نقل از عبد اللّه بن مسوّر هاشمى ـ: مردى نزد پيامبر صلى الله عليه و آله آمد و گفت : نزد شما آمدم تا از شگفتى هاى دانش به من بياموزى. فرمود : «تو با اساس علم چه كرده اى؟» . مرد گفت : اساس علم چيست؟ فرمود : «آيا پروردگار عزّ و جلّ را شناخته اى؟». گفت : آرى . فرمود : «در اداى حقّش چه كرده اى؟». گفت : آنچه خدا خواسته است. فرمود : «آيا مرگ را شناخته اى؟». گفت : آرى . فرمود : «براى مرگ ، چه فراهم كرده اى؟». گفت : آنچه خدا خواسته است. فرمود : «برو و بر اين كار ، استوار باش . آنگاه بيا تا از شگفتى هاى علم به تو بياموزم».
پس از آن كه آن مرد پس از گذشت ساليانى بازگشت ، پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود : «دستت را بر دلت بگذار و هر آنچه را براى خود نمى پسندى ، براى برادر مسلمانت نپسند ؛ و هر آنچه را براى خود مى پسندى ، براى برادر مسلمانت بپسند . اين ، از شگفتى هاى دانش است» .

۴۹۴۷.امام على عليه السلامـ در وصيّت خويش به فرزندش حسن عليه السلام ـفرمود : ......... و اين كه آغاز مى كنم به آموزش قرآن و تأويل آن و شرايع و احكام اسلام و حلال و حرام آن به تو ، و از تو به ديگرى نگذرم.