1062

تَفسيرُ الجَماعةِ وَ الفُرقَةِ

۵۰۷۳.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آلهـ و قد سُئلَ : ما جَماعَةُ اُمَّتِكَ ؟ ـ: مَن كانَ على الحـقِّ و إنْ كانوا عَشرَةً . ^۱

۵۰۷۴.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :الجَماعَةُ أهلُ الحقِّ و إنْ كانوا قَليلاً ، و الفُرقَةُ أهلُ الباطِلِ و إنْ كانوا كَثيرا . ^۲

۵۰۷۵.عنه عليه السلام :اجْتَمَعَ القَومُ على الفُرقَةِ، و افْتَرَقوا على الجَماعَةِ ، كأنَّهُم أئمَّةُ الكِتابِ و لَيس الكِتابُ إمامَهُم . ^۳

۵۰۷۶.عنه عليه السلام :أمّا أهلُ الجَماعَةِ فأنا و مَنِ اتَّبعَني و إنْ قَلُّوا ، و ذلكَ الحقُّ عَن أمرِ اللّهِ و أمرِ رسولِهِ ، فأمّا أهلُ الفُرقَةِ فالمُخالِفونَ لِي و مَنِ اتَّبعَني و إنْ كَثُروا . ^۴

۵۰۷۷.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :سُئلَ رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله عَن جماعَةِ اُمَّتهِ ، فقالَ : جَماعَةُ اُمَّتي أهلُ الحقِّ و إنْ قَلُّوا . ^۵

1062

معناى جماعت و جدايى

۵۰۷۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آلهـ در پاسخ به اين پرسش كه جماعت امّتت كيست ؟ ـفرمود : كسانى كه بر حقّ باشند، هر چند از ده نفر فراتر نروند .

۵۰۷۴.امام على عليه السلام :جماعت، همان پيروان حقّند، گر چه تعدادشان اندك باشد و جدايى، همان باطل گرايانند، هرچند شمارشان فراوان باشد .

۵۰۷۵.امام على عليه السلام :آن مردم بر جدايى همداستان شدند و از جماعت جدا گشتند، گويى آنان پيشواى قرآنند، نه قرآن پيشواى آنان .

۵۰۷۶.امام على عليه السلام :امّا اهل جماعت ، منم و كسانى كه پيروان من هستند، هرچند پيروانم اندك باشند و اين حقّ، به دستور خدا و پيامبر او مى باشد . اما اهل تفرقه، مخالفان من و مخالفان پيروان من هستند، هرچند فراوان باشند .

۵۰۷۷.امام صادق عليه السلام :از پيامبر خدا صلى الله عليه و آله درباره جماعت امّتش سؤال شد ، فرمود : جماعت امت من، حق گرايانند ؛ هرچند اندك باشند .

۵۰۷۰.معاني الأخبار عن عبد المُؤمِن الأنصاريّ :قلت للإمامِ الصّادقِ عليه السلام : إنّ قَوما رَوَوا أنَّ رسولَ اللّهِ صلى الله عليه و آله قالَ : إنّ اخْتِلافَ اُمَّتي رَحمَةٌ؟ فقالَ : صَدَقوا . قلتُ : إنْ كانَ اخْتِلافُهُم رَحمَةً فاجْتِماعُهُم عَذابٌ ؟ قالَ : لَيس حيثُ ذَهَبْتَ و ذَهَبوا ، إنَّما أرادَ قولَ اللّهِ عزّ و جلّ: «فلَولا نَفَرَ مِن كُلِّ فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طائِفَةٌ لِيَتَفَقَّهُوا فِي الدِّينِ»^۱ ، فأمَرَهُم أنْ يَنْفِروا إلى رسولِ اللّهِ صلى الله عليه و آله و يَخْتَلِفوا إلَيهِ فيَتَعلّموا ثُمَّ يَرْجِعوا إلى قَومِهِم فيُعَلّموهُم ، إنّما أرادَ اخْتِلافَهُم مِن البُلْدانِ ، لا اخْتِلافا في دِينِ اللّهِ ، إنّما الدِّينُ واحِدٌ . ^۲

1061

تفسيرُ «اختِلافُ أصحابي رَحمَةٌ»

۵۰۷۱.الإمامُ الصّادقُ عليه السلامـ و قد قالَ لَهُ حريزٌ : إنَّهُ لَيس شيءٌ أشَدَّ علَيَّ منِ اخْتِلافِ أصْحابِنا ـ: ذلكَ مِن قِبَلي . ^۳

۵۰۷۲.بحار الأنوار :الإمام الكاظم عليه السلام عن رسول اللّه صلى الله عليه و آله قال : اخْتِلافُ أصْحابي لَكُم رَحمَةٌ . ـ و قالَ ـ : إذا كانَ ذلكَ جَمَعْتُكُم على أمرٍ واحِدٍ . ـ و سُئلَ عنِ اخْتِلافِ أصْحابِنا فقالَ عليه السلام ـ : أنا فَعَلتُ ذلكَ بكُم ، لوِ اجْتَمَعْتُم على أمرٍ واحِدٍ لاُخِذَ برِقابِكُم . ^۴

۵۰۷۰.معانى الأخبار ـ به نقل از عبد المؤمن انصارى ـ :به امام صادق عليه السلام عرض كردم : عدّه اى روايت مى كنند كه پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود : اختلاف امت من، رحمت است؟ امام پاسخ داد : راست مى گويند. عرض كردم : اگر اختلاف آنان رحمت است پس اتّحاد ايشان عذاب است ؟ حضرت فرمود : معناى اين حديث آن گونه كه تو و آنان فهميده ايد نيست، بلكه منظور پيامبر، اين سخن خداوند عزّ و جلّ است كه : «چرا از هر گروهى از ايشان جماعتى كوچ نمى كنند تا (جماعتى بمانند و) در دين آگاهى پيدا كنند» . خداوند به آنان فرمان داد كه از هر سو نزد پيامبر خدا صلى الله عليه و آله بروند و پيش او آمد و شد كنند و آموزش ببينند و سپس، نزد مردم خود برگردند و تعليمات دين را به آنها نيز بياموزند . منظور پيامبر، آمد و شد آنها از شهرهايشان بود نه اختلاف در دين خدا؛ دين، البته يكى است. ^۵

1061

معناى «اختلاف اصحاب من رحمت است»

۵۰۷۱.امام صادق عليه السلام ـ در پاسخ به حريز كه به ايشان عرض كرد :براى من چيزى گرانتر از اختلاف اصحابمان نيست ـ فرمود : اين، از طرف خود من است .

۵۰۷۲.بحار الأنوار :امام كاظم عليه السلام ـ به نقل از رسول خدا ـ فرمود : اختلاف اصحاب من براى شما رحمت است . و فرمود : با ظهور حقّ و قيام قائم، شما را يكپارچه مى كنم . درباره اختلاف و پراكندگى اصحاب ما از ايشان (امام كاظم عليه السلام ) سؤال شد ، فرمود : من، خود، اين كار را با شما كرده ام . اگر بر يك امر فراهم مى آمديد، گردنهايتان زده مى شد.